Recent verscheen een ‘waarschuwing’ van Deloitte dat veel studenten van MBO tot universitair niveau met studies bezig zijn die tot werkeloosheid opleiden. De robots nemen dat werk over. Krantenkoppen repten van 300.000 studenten tot een kwart van alle studenten. Met dank aan de toenemende aanwezigheid en mogelijkheden van robot-gestuurd werk- en denkkracht. De discussie gaat vervolgens of je MBO’ers wel studenten mag noemen, en dat het een op Nederland betrokken analyses van een al wat ouder Deloitte rapport betreft.
Onderzoeksjournalist Wouter van Bergen dook in de wereld van robotica en schreef zijn bevindingen in het boek De robots komen eraan!. Zowel de inhoud als de titel suggereren het beeld van de trendwatcher. Er kan nog van alles gebeuren voordat dit werkelijkheid wordt. Naast achtergrondinformatie probeert Van Bergen feit en fictie te scheiden. ‘De Terminator’ en ‘Ik, Robot’ (beiden films gebaseerd op science fiction verhalen) vergelijkingen worden natuurlijk aangehaald. Van Bergen schetst vier scenario’s:
1. waarin robots zich tegen de mens keren en uiteindelijk de wereld vernietigen,
2. waarin door de komst van robots het hele economische en sociale stelsel op de schop moet,
3. waarin robots zich volledig zullen wijden aan het welzijn van de mensheid en ook de mens zich van zijn beste kant laat zien,
4. waarin robots steeds meer taken kunnen overnemen, maar de mens het nog lange tijd kan volhouden.
Voor een inleiding in de robotica-ontwikkelingen is De robots komen eraan! prima. De gedachten en redeneringen achter de scenario’s zijn, alleen al door de verwoording, wat krom. En sluiten elkaar niet uit. Van Bergen gooit in zijn boek robots en drones op één hoop. (Wat een niet geheel onlogische gedachte is overigens.)
Dat geeft hoop voor scenario 3 dat in lijn ligt met het balangrijke Het tweede machinetijdperk van Erik Brynjolfsson en Andrew Mcafee. Zij trekken het iets breder dan robotica en gaan in op de gevolgen van digitalisering in het algemeen en de invloed van machines op ons leven in het bijzonder. Ze voorspellen grote veranderingen in arbeidsinzet. En op ons sociale leven. Zelfrijdende auto’s in combinatie met slimme algoritmes en veranderende wetgeving kunnen onder de grootste beroepscategorie van Amerika, de vrachtwagenchauffeur een waar werkeloosheidsslachtveld aanrichten.
Op een recent robotica symposium werd een ‘robot-kussen’ gedemonstreerd. Doel: patiënten met ernstige slaapstoornissen helpen in slaap te komen en te blijven. Alle technieken sensoren, meters van gedachtegolven, hartritme, ademhaling waren verbonden met geluid-, warmte- en andere technieken. Een zacht vriendelijke slaaphulp.
Recent verscheen bij uitgever Q de vertaling De opmars van robots van Martin Ford. Een boek dat lang op bestsellerlijsten prijkte en de focus vooral richt op de risico’s én kansen die er door aanstormende technologische ontwikkelingen, naast robots, 3D printers en drones zijn. De punten die Van Bergen kort in zijn scenario’s aanstipt, worden in dit boek diepgaand geanalyseerd. Aan het einde komt Ford met een verrassende wending: als er dan toch zo veel welvaart te maken is met zo’n beperkte inspanning, dan zou een basisinkomen er wel eens in kunnen zitten. Dat is een heet hangijzer maar uit de mond van een Amerikaanse ondernemer is dat bijna een utopisch toekomstbeeld.
Over Bertrand Weegenaar
Bertrand Weegenaar is als hogeschooldocent HBO-ICT werkzaam op Windesheim. Zijn voorliefde ligt bij de onderwerpen strategie, marketing, geschiedenis; biografieën en internet; e-business.
