strong>In ‘de Taal staat’, een radioprogramma over taal is een rubriek over het adopteren van vergeetwoorden. Ik zou voor die rubriek het woord ‘ootmoedigheid’ willen aanbevelen. en dan niet zozeer in de betekenis van onderdanig en ondergeschikt maar meer in de zin van ‘de andere uitnemender achten dan jezelf’. Want eigenlijk gaat ‘Gedeeld Leiderschap’ daarover. Over de ander beter achten dan jij ooit kunt zijn.
Het sleutelhoofdstuk van ‘Gedeeld Leiderschap’ is volgens mij ‘deel 3 Hoe is werken nu geregeld en wat verandert daarin?’ In een scherpe analyse laten de auteurs zien wat er allemaal aan managers schort en op welke manier zij steeds minder passen in deze tijd waarin herstel van vertrouwen centraal staat. Bovendien vatten ze dan ook nog even samen welke methodieken inmiddels niet blijken te werken. Zo worden verminderen van het aantal leidinggevenden, delegeren, zelfsturende teams en outsourcen afgedaan omdat ze niet de wortel van het kwaad aanpakken, ze doen niets aan het Tayloriaanse denken.
In het 4e deel gaan de auteurs in op nieuwe vormen van samenwerken waarbij twee begrippen de toon voeren: vrijheid en vertrouwen. In een complexe wereld moeten we meer samenwerken en dat kan niet anders dan met meer vrijheid en dat impliceert vertrouwen. Ik weet immers nooit helemaal zeker wat jij doet en andersom, maar we moeten wel samen verder.
En dan komt de apotheose: de introductie van het nieuwe idee van Dijkstra en Feld: ‘Gedeeld Leiderschap’. Juist omdat al de andere vormen van leiderschap redelijk voldoen en ze benoemen er tussen neus en lippen door wel twaalf: van coachend leiderschap en sociaal leiderschap, via dienend leiderschap tot ‘inclusive leadership’. Maar stellen ze tegelijkertijd, je kunt niet alles van een persoon verwachten. Iemand kan niet duidelijk, dwingend en sturend een club uit het slob trekken en tegelijkertijd zacht ondersteunend ‘van achteruit’ leiding geven. Soms heb je de ene kwaliteit nodig en dan weer een andere. Niet als individu gedacht maar juist als dynamische organisatie. Op zoek dus naar manusjes van alles? Nee, die vind je toch niet.
Kijk eens in hoeverre je welke kwaliteit wanneer nodig hebt. Maak eens een profiel van een organisatie en een profiel van de leiders en kijk in hoeverre die met elkaar overeenkomen. Daar heb je dan waarschijnlijk meerdere mensen voor nodig. Vervolgens wordt middels 10 leiderschapskwaliteiten een beeld gegeven over welke kwaliteiten het dan volgens hen moet gaan (waarbij ze overigens ruimhartig verwijzen naar eerdere denkers als Minzberg en Collins). En iedereen kan zich bij deze 10 kwaliteiten wel iets voorstellen: persoonlijke kracht gaat over hoe sterk de leider zich laat gelden, Passie gaat natuurlijk over het zichtbare enthousiasme, Lerend vermogen, Helicopterblik, Netwerkvaardigheid, Organiserend vermogen, Coachingsvaardigheid, Conflictmanagement, Culturele sensitiviteit, en Verbindende kwaliteiten spreken ook redelijk voor zich. Ik kan mij vrij goed voorstellen dat ik als leider in de ene kwaliteit uitblink en aan de andere maar niet moet beginnen. En dat is precies de kracht van het vertrouwen en de vrijheid. Als leiders van een groep mensen uit de groep aanmoedigen hun specifieke kwaliteiten in te zetten en dan zelf opzij stappen. Dan wordt de innovatieve kracht van het geheel van de groep groter.
Dat is volgens mij ootmoedigheid. De vrijheid hebben om in vertrouwen de ander te laten doen waar hij goed in is. Kortom: een prachtig boek, of eigenlijk twee, een boek om te delen!
