trefwoord
Basishouding: de fundamentele manier van denken en handelen
Een effectieve basishouding vormt het fundament van professioneel handelen. Of je nu coach, conflictbemiddelaar, onderhandelaar of docent bent, je basishouding bepaalt in grote mate het resultaat van je inspanningen. Maar wat houdt een effectieve basishouding precies in? En hoe ontwikkel je deze? Op deze pagina verkennen we verschillende perspectieven op de essentie van een professionele basishouding en bieden we praktische inzichten voor persoonlijke ontwikkeling.
De essentie van een professionele basishouding
Een basishouding omvat de fundamentele manier waarop je denkt over anderen en met hen handelt. Het gaat niet alleen om wat je doet, maar vooral om hoe je het doet - vanuit welke intentie en met welke innerlijke instelling. Deze houding wordt vroeg in je leven aangelegd door opvoeding en ervaringen, maar kan met bewustwording en oefening verder ontwikkeld worden.
Boek bekijken
De kwaliteit van je basishouding bepaalt in grote mate het effect van je interventies. Technieken en methoden kunnen nog zo goed zijn, zonder de juiste houding bereik je niet het gewenste resultaat. Een positieve, accepterende houding creëert de veiligheid die nodig is voor groei en ontwikkeling.
SPOTLIGHT: Herman Ilgen
Boek bekijken
Basishouding in coaching en begeleiding
In de wereld van coaching en begeleiding wordt vaak gesproken over het belang van een professionele basishouding. Deze bepaalt in grote mate of een coachingstraject slaagt of niet. Maar wat kenmerkt een effectieve coachingshouding?
Boek bekijken
Een effectieve coachingshouding wordt gekenmerkt door een combinatie van caring en daring - het bieden van veiligheid én uitdaging. Dit stelt de coachee in staat om binnen een veilige omgeving buiten de comfortzone te treden en zo te groeien.
Een secure base coach maakt voortdurend die beweging tussen caring en daring. Het gaat niet om de therapeutische bubbel waarin je met elkaar terechtkomt. Dat is slechts één aspect van het verhaal. Het uiteindelijke doel is een stap verder te zetten, een transitie tot stand te brengen. Uit: Conflicten coachen
Basishouding in onderwijs en opvoeding
In onderwijs en opvoeding is een positieve, accepterende basishouding van essentieel belang voor het creëren van een veilige leeromgeving. Deze houding bepaalt de kwaliteit van de relatie tussen leerkracht en leerling, en daarmee ook het leerproces.
Boek bekijken
Een positieve basishouding in het onderwijs kenmerkt zich door oprechte interesse, respect en vertrouwen in de mogelijkheden van leerlingen. Leerkrachten met deze houding zijn in staat om achter het gedrag van leerlingen te kijken en hen te begeleiden in hun leerproces, zelfs wanneer dit uitdagend is.
Spotlight: Geertjan Emmens
Boek bekijken
Zelfreflectie als sleutel tot een effectieve basishouding
Een effectieve basishouding ontwikkelen vereist zelfreflectie - het vermogen om kritisch naar jezelf te kijken en je bewust te worden van je eigen denkpatronen, overtuigingen en gedrag. Zonder deze zelfreflectie blijf je gevangen in onbewuste patronen die je effectiviteit kunnen beperken.
Boek bekijken
De Kunst van Zelfreflectie, nieuwsgierig zijn naar onszelf Zelfreflectie is essentieel voor het ontwikkelen van een effectieve basishouding. Door nieuwsgierig te zijn naar jezelf, je patronen te herkennen en te onderzoeken waar deze vandaan komen, creëer je ruimte voor bewuste keuzes in plaats van automatische reacties. Dit vergroot je effectiviteit als professional aanzienlijk.
Door regelmatig te reflecteren op je eigen handelen en de effecten daarvan, word je je bewuster van je basishouding en kun je deze gericht ontwikkelen. Vragen als 'Wat is mijn intentie?', 'Welke overtuigingen sturen mijn gedrag?' en 'Welk effect heeft mijn houding op anderen?' helpen je hierbij.
Systeemdenken en de basishouding bij opstellingen
In het systemisch werk, zoals bij familieopstellingen, wordt veel aandacht besteed aan de basishouding van de opsteller of begeleider. Deze houding is bepalend voor het verloop en het resultaat van het proces.
Spotlight: Hylke Bonnema
Boek bekijken
In het systemisch werk vraagt een effectieve basishouding om fenomenologisch waarnemen - het waarnemen van wat zich toont zonder interpretatie. Dit vereist een houding van open nieuwsgierigheid en het vermogen om te 'zijn met wat is', zonder oordeel of agenda.
De provocatieve benadering en basishouding
Een interessante tegenhanger van de traditionele, empathische basishouding is de provocatieve benadering. Hierbij gebruikt de coach of begeleider bewust humor en uitdaging om verandering teweeg te brengen.
De provocatieve benadering gaat uit van het principe 'als je de ezel vooruit wilt laten lopen, dan moet je hem aan zijn staart trekken'. Deze benadering vraagt om een basishouding waarin humor, lichtheid en de overtuiging dat mensen veerkrachtiger zijn dan ze lijken, centraal staan.
Echt coachend leiderschap is volgens mij omgaan met een veelheid aan ongemakken, het kanaliseren van uiteenlopende turbulenties in je eigen emoties en opvattingen. En daarnaast ook nog eens je primaire taak doen. Uit: Coaching essentials voor managers
De wetenschappelijke onderbouwing van een effectieve basishouding
Wat maakt een basishouding nu werkelijk effectief? Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat bepaalde elementen van een professionele houding direct bijdragen aan betere resultaten, ongeacht de specifieke context of methodiek.
Onderzoek naar effectief professioneel handelen wijst steeds op dezelfde kernelementen van een effectieve basishouding: echtheid (authenticiteit), empathie (het vermogen om de ander werkelijk te begrijpen), niet-oordelende acceptatie en het vermogen om tegelijk veiligheid te bieden én uit te dagen.
Skills - Onderhandelen Een effectieve basishouding bij onderhandelen begint met de overtuiging dat beide partijen kunnen winnen. Deze win-win mindset verandert de dynamiek fundamenteel: in plaats van te vechten voor je eigen belang, zoek je naar oplossingen die voor beide partijen waardevol zijn. Dit creëert meer creatieve mogelijkheden en duurzamere resultaten.
Conclusie: Ontwikkel je eigen basishouding
Een effectieve basishouding ontwikkelen is een levenslang proces van bewustwording, zelfreflectie en oefening. Het gaat niet om het aanleren van technieken, maar om het cultiveren van een fundamentele manier van zijn die je effectiviteit als professional vergroot.
De kern van een effectieve basishouding lijkt te liggen in de balans tussen empathie en uitdaging, tussen acceptatie en confrontatie. Het vermogen om werkelijk aanwezig te zijn, zonder oordeel te luisteren en tegelijk de ander uit te dagen om te groeien, vormt de essentie van professioneel handelen, of je nu coach, onderhandelaar, docent of zorgprofessional bent.
Door bewust aandacht te besteden aan je eigen basishouding, kun je niet alleen je effectiviteit als professional vergroten, maar ook je persoonlijke groei stimuleren. Want uiteindelijk is je basishouding niet alleen bepalend voor wat je doet, maar vooral voor wie je bent.
