trefwoord
Professionele identiteit: de onzichtbare kracht achter succesvol vakmanschap
Wat maakt jou tot de professional die je bent? Wat geeft jou kleur in je vak? En hoe blijf je stevig staan in een wereld die steeds sneller verandert? Deze vragen raken aan het concept 'professionele identiteit' - een cruciaal maar vaak vergeten aspect van professionele ontwikkeling. Ontdek in deze gids wat professionele identiteit inhoudt, waarom het zo belangrijk is en hoe je jouw eigen professionele identiteit kunt versterken.
Wat is professionele identiteit?
Professionele identiteit is datgene wat je onvervreemdbaar kleur geeft in je werk - het is de verbinding tussen wie je bent als persoon, het werk dat je doet en de context waarin je opereert. Anders dan vakinhoudelijke kennis, die je kunt opdoen via opleidingen en cursussen, heeft professionele identiteit te maken met hoe jij jezelf ziet als professional, en hoe anderen jou zien. Het is wat je herkenbaar maakt, maar zich vaak onttrekt aan je eigen waarneming.
Manon Ruijters
Je Binnenste Buiten - Over professionele identiteit in organisaties
In 'Je Binnenste Buiten' definieert Manon Ruijters professionele identiteit als 'het onvervreemdbare dat iemand kleur geeft in het werk, wat herkenbaar en zichtbaar is voor de buitenwereld maar zich vaak onttrekt aan de eigen waarneming'. Dit baanbrekende werk vormt het fundament voor een dieper begrip van professionele identiteit.
Boek bekijken
Vandaag voor 23:00 besteld, morgen in huis
Waarom is het belangrijk om je bewust te zijn van je professionele identiteit? Mensen die een helder beeld hebben van zichzelf als professional, zijn minder een speelbal van anderen. Ze hebben minder last van stress en depressies en staan steviger in hun werk - ook als de omstandigheden veranderen of de druk toeneemt.
Dr. Manon Ruijters is een pionier op het gebied van professionele identiteit. Als hoogleraar Leren, ontwikkelen en gedragsverandering aan de VU en lector bij Aeres Hogeschool Wageningen combineert zij onderzoek met praktijk. Haar werk heeft een revolutie teweeggebracht in hoe we naar professionele ontwikkeling kijken, door de focus te verleggen van puur vakinhoudelijk leren naar identiteitswerk.
Manon Ruijters
Gerritjan van Luin
Freerk Wortelboer
Mijn Binnenste Buiten
In 'Mijn Binnenste Buiten' bouwt Manon Ruijters samen met collega's verder op het theoretische model uit 'Je Binnenste Buiten' met een praktische insteek. Dit toegankelijke boek bevat veel voorbeelden en handreikingen voor professionals die op zoek zijn naar wat hen kleur geeft in hun werk.
Boek bekijken
Vandaag voor 23:00 besteld, morgen in huis
Mijn Binnenste Buiten
Peter de Roode
Dit artikel bespreekt hoe 'Mijn Binnenste Buiten' veel professionals aanspreekt met zijn toegankelijke aanpak. De focus ligt op de verbinding tussen het persoonlijke zelf (materieel, sociaal en spiritueel) en het professionele zelf, wat duidelijk maakt dat professionele identiteit veel verder gaat dan alleen vakinhoudelijke kennis.
Auteurs die schrijven over 'professionele identiteit'
De drie dimensies van professionele identiteit
Volgens het PI-model van Ruijters bestaat professionele identiteit uit drie elementen: het persoonlijke zelf, de professionele context en de vakinhoudelijke kennis. Bij het persoonlijke zelf onderscheiden we weer drie aspecten, gebaseerd op het werk van psycholoog William James:
- Het materiële zelf: gaat over betrokkenheid, verantwoordelijkheid en eigenaarschap - waar jij 'mijn' voor zet en voor wilt zorgen.
- Het sociale zelf: hoe je je verhoudt tot anderen, met wie je omgaat en wie je als referentie gebruikt.
- Het spirituele zelf: je innerlijke waarden, drijfveren en wat jou in beweging zet.
Professionele identiteit in crisis en transitie
Professionele identiteit wordt vaak pas zichtbaar tijdens wat Erik Erikson 'crises' noemt - momenten van transitie in je loopbaan. Dit zijn niet per se negatieve gebeurtenissen, maar momenten waarop je geconfronteerd wordt met een nieuwe rol of verantwoordelijkheid die een radicale perspectiefwijziging vraagt.
Janske van Eersel
Van de baan
In 'Van de baan' onderzoekt Janske van Eersel hoe baanverlies de professionele identiteit raakt. Ze beschrijft hoe het verlies van werk kan leiden tot een rouwproces, juist omdat het niet alleen om een baan gaat, maar om het beeld dat iemand van zichzelf heeft in relatie tot zijn professionele rol.
Boek bekijken
Vandaag voor 23:00 besteld, morgen in huis
Handreiking voor een mooi gesprek over professionele identiteit
Bert Peene
Dit artikel legt uit hoe elke carrièrestap volgens Erikson een potentiële crisis kan zijn, vooral als dit een radicale perspectiefwijziging inhoudt. Zo'n crisis wordt gekenmerkt door worsteling en onzekerheid, maar kan bij goede reflectie leiden tot positieve transformatie en professionele ontwikkeling.
SPOTLIGHT: Janske van Eersel
Dr. Janske van Eersel is re-integratiepsycholoog en wetenschapper gespecialiseerd in gecompliceerde rouwreacties na baanverlies. Haar onderzoek aan de Universiteit Utrecht en later als postdoc aan Tilburg University laat zien hoe diep baanverlies kan ingrijpen op iemands professionele identiteit en welk effect dit heeft op het herstelproces.
Meer over Janske van Eersel
Bram Bakker
Gevoelsarm
In 'Gevoelsarm' beschrijft psychiater Bram Bakker openhartig zijn worsteling met en uiteindelijke afscheid van zijn professionele identiteit als psychiater. Het boek biedt een persoonlijk inzicht in hoe ingrijpend het kan zijn wanneer je professionele identiteit onder druk komt te staan.
Boek bekijken
Vandaag voor 23:00 besteld, morgen in huis
Professionele identiteit voor coaches en consultants
Voor professionals die anderen begeleiden, zoals coaches en consultants, is een heldere professionele identiteit extra belangrijk. Zij moeten niet alleen weten wie ze zelf zijn als professional, maar dit ook kunnen uitdragen naar potentiële klanten.
Kiki Verbeek
Waar ben jij eigenlijk van?
In 'Waar ben jij eigenlijk van?' helpt Kiki Verbeek ervaren coaches en consultants bij het neerzetten van hun professionele identiteit. Ze benadrukt dat dit proces taai kan zijn maar essentieel is: 'Hoe vind je een vorm voor jouw inhoud? Hoe vind je de woorden die jouw lading dekken?'
Boek bekijken
Vandaag voor 23:00 besteld, morgen in huis
Waar ben jij eigenlijk van? -Professionele identiteit voor ervaren coaches & consultants
Kiki Verbeek
Kiki Verbeek deelt in dit artikel haar tienjarige zoektocht naar een heldere professionele identiteit. Ze beschrijft dat pas wanneer je 'de lijn in je leven' ziet en deze kunt vertalen naar een concreet persoonlijk profiel, je waarlijk effectief kunt zijn in je werk als coach of consultant.
Hoe ontwikkel je professionele identiteit?
Professionele identiteit ontwikkel je niet door het volgen van een stappenplan. Het vraagt om diepe reflectie en het onderzoeken van jezelf in relatie tot je vak en werkomgeving. Hoewel dit geen gemakkelijk proces is, zijn er wel manieren om dit te faciliteren:
Mijn Binnenste Buiten
Reflecteren op professionele identiteit gaat niet over wie je bent los van context (zelfreflectie), maar over wie je bent als professional in een specifieke situatie. Vraag je af: 'Wat maakt dat ik in die situatie zo handelde?' in plaats van 'Ik bén zo'. Deze nuance maakt reflectie krachtiger en leidt tot dieper inzicht.
Christa van Luijk: ‘Een professional doet niet zomaar wat, maar werkt methodisch’
Bert Peene
In dit interview met Christa van Luijk wordt het verschil uitgelegd tussen zelfreflectie en professionele reflectie (P-reflecteren). Bij P-reflecteren onderzoek je je handelen in een werkcontext en betrek je meerdere perspectieven bij je analyse, inclusief die van collega's, klanten en andere stakeholders.
Vera Ranty
Sjoerd van Gurp
Joos Priem
De lerende professional
'De lerende professional' van Joos Priem, Sjoerd van Gurp en Vera Ranty laat zien hoe je je professionele identiteit kunt ontwikkelen door zelfreflectie, het ontwikkelen van een visie en het verbinden van persoonlijke en professionele aspecten. Een essentieel boek voor wie wil groeien in zijn vak.
Boek bekijken
Vandaag voor 23:00 besteld, morgen in huis
Professionele identiteit in opleidingen
Lange tijd werd gedacht dat professionele identiteit pas relevant werd wanneer je met beide benen in de praktijk stond. Tegenwoordig zien we echter dat het ook voor studenten in beroepsopleidingen cruciaal is om al tijdens hun opleiding na te denken over wie zij willen zijn als professional.
Manon Ruijters
Gerritjan van Luin
Niek van Benthum
Désirée Bierlaagh
Stevig (leren) staan
'Stevig (leren) staan' van Désirée Bierlaagh, Gerritjan van Luin, Manon Ruijters en Niek van Benthum laat zien hoe professionele identiteit kan worden ingevlochten in beroepsopleidingen. Het boek biedt handvatten voor docenten en ontwikkelaars om identiteitswerk een vaste plek te geven in het curriculum.
Boek bekijken
Vandaag voor 23:00 besteld, morgen in huis
Stevig (leren) staan - Aan de slag met professionele identiteit in beroep en opleiding
Manon Ruijters, Gerritjan van Luin
Dit artikel bespreekt hoe 'Stevig (leren) staan' drie identificatiepunten toevoegt aan het PI-model: beroepsidentiteit, ontwikkelidentiteit en leiderschapsidentiteit. Deze punten helpen studenten om na te denken over hoe zij zich verhouden tot hun toekomstige beroep, tot leren en ontwikkelen, en tot positie nemen in samenwerkingscontexten.
Désirée Bierlaagh zet zich als practor en onderzoeker in voor het vakmanschap van mbo'ers in welzijn en zorg. Haar expertise ligt in het benutten van de unieke waarde van professionals bij vernieuwingen in het werkveld. Professionele identiteit vormt een belangrijk fundament voor haar werk.
Desiree Bierlaagh: ‘De kunst is professional te blijven’
Bert Peene
In 'De kunst is professional te blijven' wordt besproken hoe belangrijk een stevige professionele identiteit is in het huidige onderwijslandschap, waar beroepsopleidingen steeds breder worden en flexibilisering de norm wordt. Juist bij al die veranderingen is het cruciaal om een stevig fundament te hebben.
Professionele identiteit en leiderschap
Ook voor leiders is het ontwikkelen van een sterke professionele identiteit essentieel. Leiderschapsidentiteit gaat over de manier waarop je als leider wilt verschijnen en herkenbaar wilt zijn voor anderen. Dit vormt de basis voor authentiek en effectief leiderschap.
Mariëlle Heijltjes: ‘Leider met eigen anker toont eerder moed’
Peter Spijker
In 'Leider met eigen anker toont eerder moed' wordt beschreven hoe belangrijk het is dat leiders zich bewust zijn van hun eigen waarden en drijfveren. Een leider die weet waar hij voor staat en wat hij belangrijk vindt, kan moedige beslissingen nemen, zelfs als die tegen de stroom ingaan.
De toekomst van professionele identiteit
In een snel veranderende arbeidsmarkt waar beroepen verschijnen en verdwijnen, wordt het vermogen om je professionele identiteit te ontwikkelen en aan te passen steeds belangrijker. Historicus Yuval Noah Harari voorspelt dat we in de 21e eeuw niet alleen meerdere keren van functie of baan zullen wisselen, maar ook van beroep. Een sterke maar flexibele professionele identiteit helpt je om met deze veranderingen om te gaan.
Rudy Vandamme
Wicked Skills
In 'Wicked Skills' presenteert Rudy Vandamme een nieuwe visie op de 21e-eeuwse professionele identiteit die meerstemmig is en gelaagde verantwoordelijkheid omvat. Hij nodigt professionals uit om hun rol breder te zien dan alleen vakspecialist en maatschappelijke verantwoordelijkheid te nemen.
Boek bekijken
Vandaag voor 21:00 besteld, morgen in huis
De Corporate Activist
In 'De Corporate Activist' leert Rudy Vandamme ons dat veranderkundige bekwaamheid onderdeel moet zijn van de professionele identiteit van hedendaagse professionals. Niet alleen specialistische kennis, maar ook het vermogen om verandering te omarmen en te begeleiden is essentieel voor duurzame professionaliteit.
Conclusie: Professionele identiteit als fundament voor duurzame loopbaanontwikkeling
In een wereld waar veel onzeker is, biedt een sterke professionele identiteit houvast en richting. Het helpt je om authentieke keuzes te maken in je loopbaan, om beter samen te werken met anderen en om veerkrachtig te blijven bij veranderingen. Investeren in je professionele identiteit is daarom geen luxe, maar een noodzaak voor iedereen die duurzaam succesvol wil zijn in zijn of haar vakgebied.
Door bewust bezig te zijn met vragen als 'Wie ben ik als professional?', 'Waar sta ik voor?' en 'Hoe wil ik gezien worden?' leg je een fundament dat sterker is dan welke functie of organisatie dan ook. Dit fundament helpt je om zowel trouw te blijven aan jezelf als flexibel te zijn in een veranderende wereld.
