Claartje Bulten,
Bas de Jong
Vitale vennootschappen in veilige handen
Gebonden Nederlands 2017 1e druk 9789013144505Verwachte levertijd ongeveer 2 werkdagen
Samenvatting
Het is een terugkerend punt van discussie: (buitenlandse) investeerders die aandeelhoudersrechten in Nederlandse vitale vennootschappen verwerven. Aan de ene kant positief, een bijdrage aan de Nederlandse welvaart. Maar tegelijkertijd heerst de vraag: wat zijn de risico’s van ongewenst (buitenlands) aandeelhouderschap voor de nationale veiligheid? Deze uitgave buigt zich over deze moeilijke kwestie.
Investeerders die belangrijke aandeelhoudersrechten in Nederlandse ondernemingen die van vitaal belang zijn, verwerven. Positief of niet? In eerste instantie zou u denken: jazeker. Deze investeringen leveren namelijk potentiële groei op. Maar zo simpel is het niet. Achter dit ogenschijnlijke voordeel schuilt namelijk een potentieel probleem: gevaar voor de nationale veiligheid. Vitale vennootschappen in veilige handen werpt een licht op mogelijke veiligheidskwesties die zich kunnen voordoen indien ongewenste (buitenlandse) investeerders een belang nemen in Nederlandse bedrijven die aan de basis liggen van de nationale veiligheid.
Om een sluitend antwoord te vinden op bovenstaande veiligheidskwesties, baseert deze uitgave zich op diepgravend onderzoek, bestaande uit zowel een empirisch en theoretisch gedeelte. Het theoretische gedeelte verkent de Nederlandse en buitenlandse regelgeving, rechtspraak en rechtsgeleerde literatuur. Het empirisch onderzoek komt voort uit interviews. De auteurs beschrijven de sectoren waarin nationale veiligheid een grote rol speelt. De volgende vitale sectoren komen aan bod: energie, ICT/Telecom, drinkwater, water, transport, chemie, de nucleaire sector, de financiële sector, de digitale overheid en tot slot defensie.
De relevante wet- en regelgeving voor vennootschappen in vitale sectoren is overzichtelijk in een bijlage opgenomen. Vitale vennootschappen in veilige handen is de eerste uitgave die veiligheidskwesties ten gevolge van ongewenste (buitenlandse) internationale investeringen breed aankaart. Juristen, ambtenaren, ondernemers verkrijgen een scherpere blik richting deze essentiële vraagstukken.
Specificaties
ISBN13:9789013144505
Taal:Nederlands
Bindwijze:gebonden
Aantal pagina's:556
Uitgever:Wolters Kluwer
Druk:1
Verschijningsdatum:14-9-2017
Hoofdrubriek:Juridisch
ISSN:
Jongbloed:Vennootschap
Lezersrecensies
Wees de eerste die een lezersrecensie schrijft!
Inhoudsopgave
Korte inhoudsopgave VII
Samenvatting IX
Uitgebreide inhoudsopgave XVII
Hoofdstuk 1. Inleiding 1
1.1 Aanleiding voor het onderzoek 1
1.2 Onderzoeksopdracht en -uitvoering 3
1.3 Probleemstelling en onderzoeksvragen 4
1.4 Afbakening 6
1.5 Onderzoeksmethodologie 8
1.5.1 Het juridisch-theoretische deel 8
1.5.2 Het empirische deel 8
1.6 Leeswijzer 10
Hoofdstuk 2. Kernbegrippen 13
2.1 Inleiding 13
2.2 (Buitenlandse) investeringen 13
2.2.1 Investeringen in de zin van kapitaalverschaffing 13
2.2.2 Investeerders: privaat en publiek 15
2.3 Van algemeen en publiek belang naar nationale veiligheid 17
2.3.1 Algemeen en publiek belang 17
2.3.2 Strategie Nationale Veiligheid 19
2.3.3 Vitale infrastructuur - van sectoren naar processen 19
2.4 Nationale veiligheid in relatie tot (buitenlandse) investeringen 22
2.4.1 De relatie met de Strategie Nationale Veiligheid 22
2.4.2 Drie generieke categorieën van veiligheidsbelangen 23
2.4.3 Vitale processen, vitale aanbieders en vitale vennootschappen 26
Hoofdstuk 3. Rechten van aandeelhouders 29
3.1 Algemeen 29
3.1.1 Inleiding 29
3.1.2 Een schets van de structuur van een kapitaalvennootschap 29
3.1.3 Het recht om aandelen te (ver)kopen 31
3.1.4 Wie is de aandeelhouder? 33
3.2 Het recht op informatie 34
3.2.1 Algemeen 34
3.2.2 Recht op inlichtingen van de individuele aandeelhouder 35
3.2.3 Geen informatie: het zwaarwichtig belang 36
3.3 Bemoeienis met het beleid 37
3.3.1 Algemeen 37
3.3.2 Het agenderingsrecht nader bekeken 38
3.3.3 Het goedkeuringsrecht nader bekeken 39
3.3.4 De instructiebevoegdheid nader bekeken 41
3.3.5 De geautoriseerde vergadering nader bekeken 42
3.4 Statutenwijziging en herstructurering 43
3.4.1 Algemeen 43
3.4.2 Statutenwijziging nader bekeken 43
3.4.3 Herstructurering 45
(a) Omzetting 45
(b) Fusie 46
(c) Splitsing 49
(d) Ontbinding 50
3.5 Benoeming en ontslag van functionarissen 51
3.5.1 Benoeming van bestuurders 51
(a) Benoeming in de praktijk: RNA 54
3.5.2 Schorsing en ontslag van bestuurders 55
(b) Benoeming in de praktijk: Vivat 55
3.5.3 Benoeming van de commissarissen 58
3.5.4 Schorsing en ontslag van commissarissen 61
3.6 Wijzen van beperking van aandeelhoudersrechten 63
3.6.1 Inleiding 63
3.6.2 Prioriteitsaandelen 64
3.6.3 Preferente aandelen en beschermingsstichting 67
(a) Een ingenieuze constructie 67
(b) Bescherming van algemeen belang? 69
3.6.4 Certificering 74
3.6.5 De stemovereenkomst, de holdingconstructie en de poison pill 76
Hoofdstuk 4. Analyse van vitale sectoren 79
4.1 Algemeen 79
4.1.1 Inleiding 79
4.1.2 Aanwijzing vertrouwensfuncties bij vitale vennootschappen 81
4.1.3 Faillissement vitale vennootschappen 85
4.1.4 Toekomstige meldplicht cybersecurity 87
4.2 Energie 88
4.2.1 Achtergrond 88
(a) De productie, het landelijk transport en de distributie van aardgas 89
(b) De productie, het landelijk transport en de distributie van elektriciteit 91
(c) De olievoorziening 92
4.2.2 Regelgeving in de gas- en elektriciteitssector 95
(a) Inleiding 95
(b) De Autoriteit Consument & Markt 95
(c) Meldingsplicht wijziging zeggenschap in productie- en LNG-installaties 95
(d) Wettelijk verplichte staatsdeelneming in de winning van aardgas 97
(e) Privatiseringsverboden netbeheerders 97
(f) Onafhankelijkheidseisen gasopslagbedrijven 98
(g) Opslagvergunningen voor gas bij gewijzigd aandeelhouderschap 99
(h) Leveringsvergunningen bij gewijzigd aandeelhouderschap 99
(i) Overige indirecte bescherming van de nationale veiligheid 100
4.2.3 Nationale veiligheidsbelangen in de gas- en elektriciteitssector 101
(a) Continuïteit van de dienstverlening 101
(b) Integriteit van informatie 101
(c) Functioneren van de democratische rechtsorde 101
4.2.4 Regelgeving in de aardoliesector 102
(a) Inleiding 102
(b) Wettelijk verplichte staatsdeelneming in de winning van aardolie 102
(c) Winnings- en opslagvergunningen in relatie tot aandeelhouderschap 103
4.2.5 Nationale veiligheidsbelangen in de aardoliesector 103
4.2.6 Fictief scenario: Delta failleert 104
4.3 ICT/Telecom 107
4.3.1 Achtergrond 107
(a) Internet en datadiensten, internettoegang en dataverkeer, spraakdiensten (mobiel en vast) 108
(b) Satellieten 111
(c) Elektronische handtekening 113
4.3.2 Regelgeving 114
(a) Inleiding 114
(b) Convenant telecomaanbieders 114
(c) Minimumaanbod telecommunicatiediensten 115
(d) Organisatorische maatregelen 115
(e) Aanwijzingsbevoegdheden ministers 116
(f) Vertrouwelijkheid van communicatie en aftapbaarheid 117
(g) Vergunningstelsel satellieten en meldingsplicht voorvallen 118
(h) Regelgeving certificatiedienstverleners 118
(i) Consultatiedocument Voorkoming ongewenste zeggenschap telecommunicatie 119
4.3.3 Nationale veiligheidsbelangen 120
(a) Continuïteit van de dienstverlening 121
(b) Integriteit en exclusiviteit van informatie 124
(c) Functioneren van de democratische rechtsorde 126
4.4 Drinkwater en Water 127
4.5 Transport 128
4.6 Chemie 129
4.6.1 Achtergrond 129
4.6.2 Regelgeving 130
(a) Inleiding 130
(b) Voorbeeld: de grootschalige opslag van propaan en butaan 131
4.6.3 Nationale veiligheidsbelangen 133
4.7 Nucleaire sector 135
4.7.1 Achtergronden 135
4.7.2 Regelgeving 137
(a) Urenco 137
(b) Borssele 138
4.7.3 Nationale veiligheidsbelangen 139
4.8 Financiële sector 139
4.8.1 Achtergronden 139
(a) Betalingsverkeer 140
(b) Effectenverkeer 142
4.8.2 Regelgeving 145
(a) Inleiding 145
(b) Transparantie van aandeelhouderschap en zeggenschapsstructuur 145
(c) Gekwalificeerde deelnemingen 146
(d) Toetsing geschiktheid en betrouwbaarheid leidinggevende functionarissen 148
(e) Overige indirecte bescherming 148
4.8.3 Nationale veiligheidsbelangen 149
(a) Continuïteit van de dienstverlening 149
(b) Integriteit en exclusiviteit van informatie 150
(c) Functioneren van de democratische rechtsorde 150
4.9 Openbaar bestuur (digitale overheid) 151
4.9.1 Achtergronden 151
4.9.2 Regelgeving 152
(a) Inleiding 152
(b) Staatsgeheimen en andere vertrouwelijke informatie van de rijksoverheid 152
(c) Opdrachten voor Defensie - ABDO 154
(d) Bescherming persoonsgegevens 154
4.9.3 Nationale veiligheidsbelangen 154
(a) Integriteit en exclusiviteit informatie 154
(b) Bijzondere informatie 155
(c) Persoonsgegevens 156
(d) Beveiligingsmaatregelen en ervaringen binnen ondernemingen 156
(e) Functioneren van de democratische rechtsorde 158
4.10 Defensie 158
4.10.1 Achtergronden 158
4.10.2 Regelgeving 160
4.10.3 Nationale veiligheidsbelangen 161
Hoofdstuk 5. Internationaal perspectief 165
5.1 Algemeen 165
5.2 De speelruimte volgens het internationale recht 168
5.2.1 Bilaterale en multilaterale handelsverdragen 168
5.2.2 OESO-Richtlijnen 170
5.3 De speelruimte volgens het Europese recht 171
5.3.1 Vrij verkeer van kapitaal 171
5.3.2 Overlap met de vrijheid van vestiging? 173
5.3.3 Inperken van het vrij verkeer van kapitaal 174
5.3.4 De uitspraken inzake gouden aandelen 177
5.3.5 Het recht op eigendom volgens het Europese recht 180
5.4 Verenigde Staten 183
5.4.1 Inleiding 183
5.4.2 De procedure 184
(a) De melding van een voorgenomen transactie: vrijwillig? 184
(b) Voorafgaand aan de melding 184
(c) Na de melding 185
(d) Vervolgstappen van CFIUS na onderzoek 185
5.4.3 De toets 186
5.4.4 De nationale veiligheid 187
5.4.5 Transparantie, openbaarheid en motivatie 188
5.5 Duitsland 189
5.5.1 Inleiding 189
5.5.2 Toepassingsbereik 190
5.5.3 De procedure 194
(a) De melding van een voorgenomen transactie: vrijwillig? 194
(b) Voorafgaand aan de melding 195
(c) Na de melding 195
(d) Vervolgstappen na het onderzoek 198
5.5.4 De toets 198
5.5.5 Transparantie, openbaarheid en motivatie 201
5.6 Frankrijk 202
5.6.1 Inleiding 202
5.6.2 Het toepassingsbereik 203
(a) De definitie van de buitenlandse investeerder 203
(b) De strategische sectoren 204
(c) De investering 207
5.6.3 De procedure 208
(a) De melding van een voorgenomen transactie: vrijwillig? 208
(b) Voorafgaand aan de melding 208
(c) Na de melding 208
(d) Vervolgstappen na het onderzoek 209
5.6.4 De toets 210
5.7 Het Verenigd Koninkrijk 210
5.7.1 Inleiding 210
5.7.2 Het toepassingsbereik 212
5.7.3 De procedure 214
(a) De melding van een voorgenomen transactie: vrijwillig? 214
(b) Voorafgaand aan de melding 215
(c) Na de melding 215
(d) Vervolgstappen na het onderzoek 217
5.7.4 De toets 217
5.7.5 Transparantie, openbaarheid en motivatie 219
5.8 Noorwegen 220
5.8.1 Inleiding 220
5.8.2 Olie-exploratie, -exploitatie en -transport 222
5.8.3 De industriële en manufacturing sector 223
5.8.4 De financiële sector 223
5.8.5 Media 223
5.8.6 Procedure van toetsing 224
5.8.7 Investeringsgeschillen 225
5.9 Zweden 225
5.9.1 Inleiding 225
5.9.2 Staatsdeelnemingen 226
5.9.3 De financiële sector 227
5.9.4 Beperkingen in andere sectoren 227
5.9.5 Filialen in Zweden 228
5.9.6 Investeringsgeschillen 228
5.10 Zwitserland 229
5.10.1 Inleiding 229
5.10.2 Staatsdeelnemingen 229
5.10.3 Domicilievereisten 229
5.10.4 Bepalingen met betrekking tot vijandige overnames 230
5.10.5 Enkele regels voor banken 230
5.10.6 Enkele regels voor investeringen in andere sectoren 231
5.10.7 Investeringsgeschillen 232
Intermezzo: perceptie in de praktijk 233
1 Inleiding 233
2 Wanneer is een (buitenlandse) investeerder ongewenst? 234
2.1 Algemeen 234
2.2 Sanctielijsten 235
2.3 Landen met naam en toenaam 236
2.4 China, een genuanceerde benadering 237
3 Huidig beschermingsinstrumentarium 238
4 Toekomst: (g)een generieke investeringstoets? 241
5 Bevindingen 244
Hoofdstuk 6. Bevindingen, synthese en aanbevelingen 247
6.1 Inleiding 247
6.1.1 Algemeen 247
6.1.2 Observaties uit het empirische onderzoek 248
6.2 Aandeelhoudersrechten en nationale veiligheid 249
6.2.1 Algemeen 249
6.2.2 Recht op informatie 250
6.2.3 Bemoeienis met het beleid 251
6.2.4 Statutenwijziging en herstructurering 254
6.2.5 Benoeming en ontslag 255
6.2.6 Beperking van aandeelhoudersrechten 258
6.3 Sectorenanalyse 262
6.3.1 Inleiding 262
6.3.2 Sectoroverschrijdende onderwerpen 262
6.3.3 Analyse per vitale sector 263
6.4 Internationaal perspectief 267
6.4.1 Algemeen 267
6.4.2 Regelgeving in andere landen 269
6.5 Synthese 272
6.5.1 Onderzoeksvragen 272
6.5.2 Beantwoording van de onderzoeksvragen 273
6.5.3 Beoordeling van het huidig Nederlands instrumentarium 284
6.5.4 Aanbevelingen (7e onderzoeksvraag) 284
Hoofdstuk 7. Summary 297
Bijlagen 305
Bijlage 1 Afkortingen 307
Bijlage 2 Wet- en regelgeving 311
Hoofdstuk 2 311
Hoofdstuk 3 312
Hoofdstuk 4 374
Hoofdstuk 5 438
Hoofdstuk 6 484
Bijlage 3 Geraadpleegde bronnen 489
Jurisprudentie 489
Literatuur 492
Rapporten en verslagen 498
Parlementaire stukken 504
Websites 507
Krantenartikelen 511
Overig 513
Bijlage 4 Questionnaires 515
Interviewagenda bedrijven 515
Interviewagenda advocaten 516
Bijlage 5 CV Onderzoekers 519
Claartje Bulten 519
Bas de Jong 521
Evert-Jan Breukink 522
Alex Jettinghoff 523
Samenvatting IX
Uitgebreide inhoudsopgave XVII
Hoofdstuk 1. Inleiding 1
1.1 Aanleiding voor het onderzoek 1
1.2 Onderzoeksopdracht en -uitvoering 3
1.3 Probleemstelling en onderzoeksvragen 4
1.4 Afbakening 6
1.5 Onderzoeksmethodologie 8
1.5.1 Het juridisch-theoretische deel 8
1.5.2 Het empirische deel 8
1.6 Leeswijzer 10
Hoofdstuk 2. Kernbegrippen 13
2.1 Inleiding 13
2.2 (Buitenlandse) investeringen 13
2.2.1 Investeringen in de zin van kapitaalverschaffing 13
2.2.2 Investeerders: privaat en publiek 15
2.3 Van algemeen en publiek belang naar nationale veiligheid 17
2.3.1 Algemeen en publiek belang 17
2.3.2 Strategie Nationale Veiligheid 19
2.3.3 Vitale infrastructuur - van sectoren naar processen 19
2.4 Nationale veiligheid in relatie tot (buitenlandse) investeringen 22
2.4.1 De relatie met de Strategie Nationale Veiligheid 22
2.4.2 Drie generieke categorieën van veiligheidsbelangen 23
2.4.3 Vitale processen, vitale aanbieders en vitale vennootschappen 26
Hoofdstuk 3. Rechten van aandeelhouders 29
3.1 Algemeen 29
3.1.1 Inleiding 29
3.1.2 Een schets van de structuur van een kapitaalvennootschap 29
3.1.3 Het recht om aandelen te (ver)kopen 31
3.1.4 Wie is de aandeelhouder? 33
3.2 Het recht op informatie 34
3.2.1 Algemeen 34
3.2.2 Recht op inlichtingen van de individuele aandeelhouder 35
3.2.3 Geen informatie: het zwaarwichtig belang 36
3.3 Bemoeienis met het beleid 37
3.3.1 Algemeen 37
3.3.2 Het agenderingsrecht nader bekeken 38
3.3.3 Het goedkeuringsrecht nader bekeken 39
3.3.4 De instructiebevoegdheid nader bekeken 41
3.3.5 De geautoriseerde vergadering nader bekeken 42
3.4 Statutenwijziging en herstructurering 43
3.4.1 Algemeen 43
3.4.2 Statutenwijziging nader bekeken 43
3.4.3 Herstructurering 45
(a) Omzetting 45
(b) Fusie 46
(c) Splitsing 49
(d) Ontbinding 50
3.5 Benoeming en ontslag van functionarissen 51
3.5.1 Benoeming van bestuurders 51
(a) Benoeming in de praktijk: RNA 54
3.5.2 Schorsing en ontslag van bestuurders 55
(b) Benoeming in de praktijk: Vivat 55
3.5.3 Benoeming van de commissarissen 58
3.5.4 Schorsing en ontslag van commissarissen 61
3.6 Wijzen van beperking van aandeelhoudersrechten 63
3.6.1 Inleiding 63
3.6.2 Prioriteitsaandelen 64
3.6.3 Preferente aandelen en beschermingsstichting 67
(a) Een ingenieuze constructie 67
(b) Bescherming van algemeen belang? 69
3.6.4 Certificering 74
3.6.5 De stemovereenkomst, de holdingconstructie en de poison pill 76
Hoofdstuk 4. Analyse van vitale sectoren 79
4.1 Algemeen 79
4.1.1 Inleiding 79
4.1.2 Aanwijzing vertrouwensfuncties bij vitale vennootschappen 81
4.1.3 Faillissement vitale vennootschappen 85
4.1.4 Toekomstige meldplicht cybersecurity 87
4.2 Energie 88
4.2.1 Achtergrond 88
(a) De productie, het landelijk transport en de distributie van aardgas 89
(b) De productie, het landelijk transport en de distributie van elektriciteit 91
(c) De olievoorziening 92
4.2.2 Regelgeving in de gas- en elektriciteitssector 95
(a) Inleiding 95
(b) De Autoriteit Consument & Markt 95
(c) Meldingsplicht wijziging zeggenschap in productie- en LNG-installaties 95
(d) Wettelijk verplichte staatsdeelneming in de winning van aardgas 97
(e) Privatiseringsverboden netbeheerders 97
(f) Onafhankelijkheidseisen gasopslagbedrijven 98
(g) Opslagvergunningen voor gas bij gewijzigd aandeelhouderschap 99
(h) Leveringsvergunningen bij gewijzigd aandeelhouderschap 99
(i) Overige indirecte bescherming van de nationale veiligheid 100
4.2.3 Nationale veiligheidsbelangen in de gas- en elektriciteitssector 101
(a) Continuïteit van de dienstverlening 101
(b) Integriteit van informatie 101
(c) Functioneren van de democratische rechtsorde 101
4.2.4 Regelgeving in de aardoliesector 102
(a) Inleiding 102
(b) Wettelijk verplichte staatsdeelneming in de winning van aardolie 102
(c) Winnings- en opslagvergunningen in relatie tot aandeelhouderschap 103
4.2.5 Nationale veiligheidsbelangen in de aardoliesector 103
4.2.6 Fictief scenario: Delta failleert 104
4.3 ICT/Telecom 107
4.3.1 Achtergrond 107
(a) Internet en datadiensten, internettoegang en dataverkeer, spraakdiensten (mobiel en vast) 108
(b) Satellieten 111
(c) Elektronische handtekening 113
4.3.2 Regelgeving 114
(a) Inleiding 114
(b) Convenant telecomaanbieders 114
(c) Minimumaanbod telecommunicatiediensten 115
(d) Organisatorische maatregelen 115
(e) Aanwijzingsbevoegdheden ministers 116
(f) Vertrouwelijkheid van communicatie en aftapbaarheid 117
(g) Vergunningstelsel satellieten en meldingsplicht voorvallen 118
(h) Regelgeving certificatiedienstverleners 118
(i) Consultatiedocument Voorkoming ongewenste zeggenschap telecommunicatie 119
4.3.3 Nationale veiligheidsbelangen 120
(a) Continuïteit van de dienstverlening 121
(b) Integriteit en exclusiviteit van informatie 124
(c) Functioneren van de democratische rechtsorde 126
4.4 Drinkwater en Water 127
4.5 Transport 128
4.6 Chemie 129
4.6.1 Achtergrond 129
4.6.2 Regelgeving 130
(a) Inleiding 130
(b) Voorbeeld: de grootschalige opslag van propaan en butaan 131
4.6.3 Nationale veiligheidsbelangen 133
4.7 Nucleaire sector 135
4.7.1 Achtergronden 135
4.7.2 Regelgeving 137
(a) Urenco 137
(b) Borssele 138
4.7.3 Nationale veiligheidsbelangen 139
4.8 Financiële sector 139
4.8.1 Achtergronden 139
(a) Betalingsverkeer 140
(b) Effectenverkeer 142
4.8.2 Regelgeving 145
(a) Inleiding 145
(b) Transparantie van aandeelhouderschap en zeggenschapsstructuur 145
(c) Gekwalificeerde deelnemingen 146
(d) Toetsing geschiktheid en betrouwbaarheid leidinggevende functionarissen 148
(e) Overige indirecte bescherming 148
4.8.3 Nationale veiligheidsbelangen 149
(a) Continuïteit van de dienstverlening 149
(b) Integriteit en exclusiviteit van informatie 150
(c) Functioneren van de democratische rechtsorde 150
4.9 Openbaar bestuur (digitale overheid) 151
4.9.1 Achtergronden 151
4.9.2 Regelgeving 152
(a) Inleiding 152
(b) Staatsgeheimen en andere vertrouwelijke informatie van de rijksoverheid 152
(c) Opdrachten voor Defensie - ABDO 154
(d) Bescherming persoonsgegevens 154
4.9.3 Nationale veiligheidsbelangen 154
(a) Integriteit en exclusiviteit informatie 154
(b) Bijzondere informatie 155
(c) Persoonsgegevens 156
(d) Beveiligingsmaatregelen en ervaringen binnen ondernemingen 156
(e) Functioneren van de democratische rechtsorde 158
4.10 Defensie 158
4.10.1 Achtergronden 158
4.10.2 Regelgeving 160
4.10.3 Nationale veiligheidsbelangen 161
Hoofdstuk 5. Internationaal perspectief 165
5.1 Algemeen 165
5.2 De speelruimte volgens het internationale recht 168
5.2.1 Bilaterale en multilaterale handelsverdragen 168
5.2.2 OESO-Richtlijnen 170
5.3 De speelruimte volgens het Europese recht 171
5.3.1 Vrij verkeer van kapitaal 171
5.3.2 Overlap met de vrijheid van vestiging? 173
5.3.3 Inperken van het vrij verkeer van kapitaal 174
5.3.4 De uitspraken inzake gouden aandelen 177
5.3.5 Het recht op eigendom volgens het Europese recht 180
5.4 Verenigde Staten 183
5.4.1 Inleiding 183
5.4.2 De procedure 184
(a) De melding van een voorgenomen transactie: vrijwillig? 184
(b) Voorafgaand aan de melding 184
(c) Na de melding 185
(d) Vervolgstappen van CFIUS na onderzoek 185
5.4.3 De toets 186
5.4.4 De nationale veiligheid 187
5.4.5 Transparantie, openbaarheid en motivatie 188
5.5 Duitsland 189
5.5.1 Inleiding 189
5.5.2 Toepassingsbereik 190
5.5.3 De procedure 194
(a) De melding van een voorgenomen transactie: vrijwillig? 194
(b) Voorafgaand aan de melding 195
(c) Na de melding 195
(d) Vervolgstappen na het onderzoek 198
5.5.4 De toets 198
5.5.5 Transparantie, openbaarheid en motivatie 201
5.6 Frankrijk 202
5.6.1 Inleiding 202
5.6.2 Het toepassingsbereik 203
(a) De definitie van de buitenlandse investeerder 203
(b) De strategische sectoren 204
(c) De investering 207
5.6.3 De procedure 208
(a) De melding van een voorgenomen transactie: vrijwillig? 208
(b) Voorafgaand aan de melding 208
(c) Na de melding 208
(d) Vervolgstappen na het onderzoek 209
5.6.4 De toets 210
5.7 Het Verenigd Koninkrijk 210
5.7.1 Inleiding 210
5.7.2 Het toepassingsbereik 212
5.7.3 De procedure 214
(a) De melding van een voorgenomen transactie: vrijwillig? 214
(b) Voorafgaand aan de melding 215
(c) Na de melding 215
(d) Vervolgstappen na het onderzoek 217
5.7.4 De toets 217
5.7.5 Transparantie, openbaarheid en motivatie 219
5.8 Noorwegen 220
5.8.1 Inleiding 220
5.8.2 Olie-exploratie, -exploitatie en -transport 222
5.8.3 De industriële en manufacturing sector 223
5.8.4 De financiële sector 223
5.8.5 Media 223
5.8.6 Procedure van toetsing 224
5.8.7 Investeringsgeschillen 225
5.9 Zweden 225
5.9.1 Inleiding 225
5.9.2 Staatsdeelnemingen 226
5.9.3 De financiële sector 227
5.9.4 Beperkingen in andere sectoren 227
5.9.5 Filialen in Zweden 228
5.9.6 Investeringsgeschillen 228
5.10 Zwitserland 229
5.10.1 Inleiding 229
5.10.2 Staatsdeelnemingen 229
5.10.3 Domicilievereisten 229
5.10.4 Bepalingen met betrekking tot vijandige overnames 230
5.10.5 Enkele regels voor banken 230
5.10.6 Enkele regels voor investeringen in andere sectoren 231
5.10.7 Investeringsgeschillen 232
Intermezzo: perceptie in de praktijk 233
1 Inleiding 233
2 Wanneer is een (buitenlandse) investeerder ongewenst? 234
2.1 Algemeen 234
2.2 Sanctielijsten 235
2.3 Landen met naam en toenaam 236
2.4 China, een genuanceerde benadering 237
3 Huidig beschermingsinstrumentarium 238
4 Toekomst: (g)een generieke investeringstoets? 241
5 Bevindingen 244
Hoofdstuk 6. Bevindingen, synthese en aanbevelingen 247
6.1 Inleiding 247
6.1.1 Algemeen 247
6.1.2 Observaties uit het empirische onderzoek 248
6.2 Aandeelhoudersrechten en nationale veiligheid 249
6.2.1 Algemeen 249
6.2.2 Recht op informatie 250
6.2.3 Bemoeienis met het beleid 251
6.2.4 Statutenwijziging en herstructurering 254
6.2.5 Benoeming en ontslag 255
6.2.6 Beperking van aandeelhoudersrechten 258
6.3 Sectorenanalyse 262
6.3.1 Inleiding 262
6.3.2 Sectoroverschrijdende onderwerpen 262
6.3.3 Analyse per vitale sector 263
6.4 Internationaal perspectief 267
6.4.1 Algemeen 267
6.4.2 Regelgeving in andere landen 269
6.5 Synthese 272
6.5.1 Onderzoeksvragen 272
6.5.2 Beantwoording van de onderzoeksvragen 273
6.5.3 Beoordeling van het huidig Nederlands instrumentarium 284
6.5.4 Aanbevelingen (7e onderzoeksvraag) 284
Hoofdstuk 7. Summary 297
Bijlagen 305
Bijlage 1 Afkortingen 307
Bijlage 2 Wet- en regelgeving 311
Hoofdstuk 2 311
Hoofdstuk 3 312
Hoofdstuk 4 374
Hoofdstuk 5 438
Hoofdstuk 6 484
Bijlage 3 Geraadpleegde bronnen 489
Jurisprudentie 489
Literatuur 492
Rapporten en verslagen 498
Parlementaire stukken 504
Websites 507
Krantenartikelen 511
Overig 513
Bijlage 4 Questionnaires 515
Interviewagenda bedrijven 515
Interviewagenda advocaten 516
Bijlage 5 CV Onderzoekers 519
Claartje Bulten 519
Bas de Jong 521
Evert-Jan Breukink 522
Alex Jettinghoff 523
Rubrieken
- advisering
- algemeen management
- coaching en trainen
- communicatie en media
- economie
- financieel management
- inkoop en logistiek
- internet en social media
- it-management / ict
- juridisch
- leiderschap
- marketing
- mens en maatschappij
- non-profit
- ondernemen
- organisatiekunde
- personal finance
- personeelsmanagement
- persoonlijke effectiviteit
- projectmanagement
- psychologie
- reclame en verkoop
- strategisch management
- verandermanagement
- werk en loopbaan
