Over Tom Barkhuysen
Prof.mr. T. Barkhuysen is hoogleraar staats- en bestuursrecht aan de Universiteit Leiden en fellow van het Meijers Instituut voor Rechtswetenschappelijk onderzoek. Daarnaast is hij advocaat te Amsterdam.
Tom Barkhuysen
Prof.mr. T. Barkhuysen is hoogleraar staats- en bestuursrecht aan de Universiteit Leiden en fellow van het Meijers Instituut voor Rechtswetenschappelijk onderzoek.
Meer over de auteurs
Tom Barkhuysen,
J.E. van den Brink,
C. de Kruif,
Willemien den Ouden,
Y.E. Schuurmans,
M.K.G. Tjepkema
e.a.
Bestuursrecht in het Awb-tijdperk
Gebonden Nederlands 2018 9789013147513Op voorraad | Vandaag voor 21:00 uur besteld, morgen in huis
Samenvatting
Met de Algemene wet bestuursrecht als vertrekpunt, neemt deze introductie je op beknopte en toch volledige wijze mee langs het gehele vakgebied van het bestuursrecht. Je maakt kennis met alle relevante thema’s, tot leven gebracht door concrete casussen uit de rechtspraak.
Een vakgebied zo boeiend en dynamisch als het bestuursrecht verdient een passende introductie. Bestuursrecht in het Awb-tijdperk geldt als een veelgebruikte introductie onder studenten, met name in de bachelorfase van de opleiding Nederlands recht.
In deze 8e druk vind je de meest recente ontwikkelingen in rechtspraak en wetgeving verwerkt.
Door de gekozen opzet is de introductie ook geschikt voor juridische studenten die een andere richting volgen dan het Nederlands recht. De toegankelijke benadering van de verschillende thema’s helpt hen het bestuursrecht op hoofdlijnen te verkennen. Naast andere literatuur is het boek ook geschikt voor verdiepende vakken, zowel in het wetenschappelijk onderwijs als hoger beroepsonderwijs.
De auteurs zijn er met hun brede ervaring in de rechtspraktijk in geslaagd het bestuursrecht tastbaar te ontvouwen. De prikkelende casussen sporen de lezer aan om de stof rechtstreeks in een praktisch licht te reflecteren.
Specificaties
ISBN13:9789013147513
Trefwoorden:Awb (Algemene wet bestuursrecht), rechtspraak
Taal:Nederlands
Bindwijze:gebonden
Aantal pagina's:436
Uitgever:Wolters Kluwer
Druk:8
Verschijningsdatum:4-12-2018
Hoofdrubriek:Juridisch
ISSN:
Jongbloed:Bestuursrecht [algemeen]
Lezersrecensies
Wees de eerste die een lezersrecensie schrijft!
Geef uw waardering
Over Willemien den Ouden
Willemien den Ouden is als hoogleraar staats- en bestuursrecht verbonden aan het Instituut Publiekrecht van de Rechtenfaculteit van de Universiteit Leiden. Zij promoveerde in 2002 op een proefschrift over de rechtmatigheid van subsidieverplichtingen, publiceert regelmatig over het subsidierecht en het staatssteunrecht en verzorgt veel post-academisch onderwijs op dit terrein.
Inhoudsopgave
Woord vooraf / V
Lijst van afkortingen / XVII
1 Een omstreden evenementenvergunning
Inleiding tot het bestuursrecht en dit boek / 1
1.1 Wat is bestuursrecht? / 3
1.2 Algemeen deel en bijzondere delen / 5
1.3 Bestuursrecht en andere rechtsgebieden / 7
1.4 Ontwikkeling van het bestuursrecht / 9
1.5 Bronnen van bestuursrecht / 10
1.6 Doel en opbouw van dit boek / 11
2 Afwijken mag, maar dan wel uitdrukkelijk!
De Algemene wet bestuursrecht en de relatie tot bijzonder bestuursrecht / 13
2.1 Totstandkoming Awb / 14
2.2 Systeem en inhoud / 16
2.3 Relatie met andere wetgeving / 19
2.4 Terugblik / 21
3 Niets dat hem onderscheidt van willekeurige anderen en dus geen belanghebbende
Bestuur en bestuurden / 23
3.1 Inleiding / 24
3.2 Gedecentraliseerde eenheidsstaat / 24
3.3 Openbare lichamen / 26
3.4 Bestuursorganen / 27
3.4.1 Algemeen / 27
3.4.2 A-bestuursorganen / 29
3.4.3 B-bestuursorganen / 30
3.4.4 Gevolg verschil a- en b-bestuursorganen / 34
3.5 Belanghebbenden / 34
3.5.1 Inleiding / 34
3.5.2 Belang / 35
3.5.3 Wie is belanghebbende? / 40
3.5.4 Voorbeeld / 41
3.6 Terugblik / 42
4 Geen bestuurshandelen zonder bevoegdheid
Bestuursbevoegdheid / 45
4.1 Inleiding / 46
4.2 Het legaliteits- en het specialiteitsbeginsel / 48
4.2.1 Legaliteitsbeginsel / 48
4.2.2 Specialiteitsbeginsel / 52
4.3 Bevoegdheidsverdeling binnen het openbaar bestuur / 53
4.3.1 Inleiding / 53
4.3.2 Verkrijging van bevoegdheid: attributie / 54
4.3.3 Overdracht van bevoegdheid: delegatie / 55
4.3.4 Opdracht van bevoegdheid: mandaat / 56
4.3.4.1 Mandaat / 56
4.3.4.2 Submandaat / 58
4.3.5 Praktische consequenties van gebrekkige delegatie en mandaat / 58
4.4 Terugblik / 60
5 Besluit of geen besluit, dat is de vraag…
Bestuurlijk handelen / 63
5.1 Inleiding / 65
5.2 Besluiten / 69
5.2.1 Besluit en Awb / 69
5.2.2 Definitie besluit / 69
5.2.3 Schriftelijke (papieren en elektronische) en mondelinge beslissingen / 70
5.2.4 Rechtshandeling / 70
5.2.4.1 Inleiding / 70
5.2.4.2 Negatieve beslissingen / 73
5.2.4.3 Bestuurlijk oordeel / 74
5.2.4.4 Gedoogverklaringen / 75
5.2.5 Publiekrechtelijk van aard: een exclusieve bevoegdheid / 76
5.2.5.1 Publieke taak / 77
5.2.5.2 Beleidsregels / 78
5.2.6 Samenvatting / 79
5.2.7 Soorten besluiten / 79
5.3 Beschikkingen / 81
5.3.1 Algemeen / 81
5.3.2 Persoonsgerichte en zaaksgerichte beschikkingen / 83
5.3.3 De afwijzing van de aanvraag van een beschikking / 84
5.3.4 Soorten beschikkingen / 84
5.3.4.1 Inleiding / 84
5.3.4.2 Begunstigende en belastende beschikkingen / 84
5.3.4.3 Gebonden en vrije beschikkingen / 85
5.4 Algemeen verbindende voorschriften / 87
5.4.1 Algemeen: soorten / 87
5.4.2 Definitie avv / 87
5.5 Beleidsregels / 88
5.5.1 Algemeen / 88
5.5.2 Juridisch karakter beleidsregels / 90
5.5.3 Wettelijke regeling / 91
5.6 Overige besluiten van algemene strekking / 92
5.7 Terugblik / 94
6 Het bestuur, de rechter en de bijtgrage hond: alleen kort aanlijnen of ook muilkorven?
Bijzondere rechtsnormen / 95
6.1 Algemeen / 96
6.2 Gelede normstelling / 97
6.3 Bevoegdheden: vrij en gebonden / 99
6.4 Bijzondere en algemene rechtsnormen / 103
6.5 Terugblik / 104
7 Onbehoorlijk ruziënde burgers en onbehoorlijk bestuur
Algemene rechtsnormen, materieel / 105
7.1 Inleiding / 107
7.2 De ontwikkeling van algemene beginselen van behoorlijk bestuur / 108
7.3 Algemene materiële normen in de Awb / 110
7.3.1 Normen in verschillende hoofdstukken / 110
7.3.2 Verbod van vooringenomenheid / 112
7.3.3 Zorgvuldigheid / 112
7.3.4 Verbod van willekeur / 114
7.3.5 Evenredigheid / 116
7.3.6 Verbod van détournement de pouvoir / 117
7.3.7 Motivering / 119
7.4 Niet-gecodificeerde beginselen van behoorlijk bestuur / 122
7.4.1 Vertrouwensbeginsel / 122
7.4.2 Gelijkheidsbeginsel / 124
7.4.3 Rechtszekerheidsbeginsel / 126
7.5 Algemene beginselen van behoorlijk bestuur contra legem / 127
7.6 Privaatrechtelijke zorgvuldigheidsnorm / 128
7.7 Terugblik / 128
8 Integere procedures voor (niet) integere burgers
Algemene rechtsnormen, procedureel / 131
8.1 Inleiding / 132
8.2 Omgangsnormen in bestuurlijk verkeer / 133
8.2.1 Bijstand en vertegenwoordiging / 133
8.2.2 Doorzendplicht en terugzendplicht / 135
8.2.3 Geheimhouding / 136
8.3 De aanvraag van een beschikking / 136
8.3.1 Algemeen / 136
8.3.2 Vereisten / 137
8.3.3 Gegevensverstrekking / 138
8.3.4 Herhaalde aanvraag / 139
8.4 De voorbereiding van beslissingen / 141
8.4.1 Inleiding / 141
8.4.2 Advisering / 142
8.4.3 Uniforme openbare voorbereidingsprocedure / 145
8.4.4 Hoorplicht / 147
8.4.5 Beslistermijnen / 150
8.4.5.1 Aanvang en lengte van termijnen / 150
8.4.5.2 Gevolg van niet tijdig beslissen / 151
8.5 Vormvereisten / 153
8.6 Bekendmaking / 155
8.7 Terugblik / 156
9 Wat ministeries achterhouden bij Wob-verzoeken. Een gesloten Nederlandse bestuurscultuur?
Openbaarheid en inspraak / 159
9.1 Inleiding / 163
9.2 Inspraak / 164
9.3 Openbaarheid / 165
9.3.1 Openbaarheid van besluiten van algemene strekking / 165
9.3.2 Openbaarheid van vergaderingen / 166
9.3.3 Openbaarheid van informatie / 166
9.3.3.1 Reikwijdte / 167
9.3.3.2 Openbaarmakingsplicht / 168
9.3.3.3 Uitzonderingsgronden / 170
9.3.3.4 Rechtsbescherming / 171
9.3.3.5 Relatie met andere openbaarheidsregelgeving / 172
9.3.3.6 Openbaarheid van informatie en de Europese Unie / 172
9.4 Terugblik / 173
10 Regels zijn regels en die moeten worden gehandhaafd!
De handhaving van het bestuursrecht / 175
10.1 Inleiding / 177
10.2 Handhaving in verschillende vormen: verkenning, definities en algemene bepalingen / 179
10.2.1 Verkenning / 179
10.2.2 Definities / 180
10.2.3 Algemene bepalingen / 182
10.3 Toezicht op de naleving van regels / 183
10.4 Last onder bestuursdwang als herstelsanctie / 184
10.4.1 Algemeen / 184
10.4.2 Materiële eisen / 185
10.4.3 Bevoegd orgaan / 186
10.4.4 Bijkomende bevoegdheden / 187
10.4.5 Kostenverhaal / 187
10.4.6 Rechtsbescherming / 188
10.5 Last onder dwangsom als herstelsanctie / 189
10.6 Bestuurlijke boete als bestraffende sanctie / 191
10.7 Intrekking beschikking en overige sancties / 193
10.8 Samenloop van sancties / 194
10.9 Effectiviteit / 196
10.10 Handhaving door privaatrecht / 197
10.11 Europees perspectief / 198
10.12 Terugblik / 199
11 Elke week koopzondag? Wie bepaalt dat eigenlijk?
Bestuurlijk toezicht / 201
11.1 Inleiding / 203
11.2 Preventief toezicht / 205
11.2.1 Goedkeuring van een genomen besluit / 205
11.2.2 Procedure van goedkeuring / 206
11.2.3 Toetsingsgronden goedkeuring / 207
11.2.4 Beslissing goedkeuring / 207
11.2.5 Toestemming voordat een besluit wordt genomen / 208
11.3 Repressief toezicht / 208
11.3.1 Spontane vernietiging en schorsing / 208
11.3.2 Procedure van vernietiging / 209
11.3.3 Schorsing / 211
11.3.4 Vernietigingsgronden / 212
11.3.5 Gevolgen van vernietiging / 213
11.4 De Europese dimensie van toezicht / 214
11.5 Terugblik / 215
12 Recht hebben en recht krijgen
Een introductie op rechtsbescherming / 217
12.1 Inleiding / 218
12.2 Het recht op toegang tot de rechter / 219
12.3 Historie: omstreden bestuursrechtspraak / 220
12.4 Historie: organisatie van de bestuursrechtspraak / 222
12.5 De herziening van de rechterlijke organisatie / 223
12.6 De historie is nog steeds herkenbaar / 224
12.7 Van rechtsbescherming, naar juridisering, naar geschilbeslechting / 226
12.8 Een alternatief voor procedures: mediation / 228
12.9 Terugblik / 229
13 Gezeur is geen reden om van horen af te zien
Klachtenbehandeling door bestuursorganen en de Nationale ombudsman / 231
13.1 Algemeen / 232
13.2 Interne klachtbehandeling / 233
13.2.1 Algemeen / 233
13.2.2 Afdeling 9.1.1 Awb: algemene bepalingen / 234
13.2.3 Afdeling 9.1.2: klaagschriften / 234
13.2.4 Afdeling 9.1.3: de klachtadviesprocedure / 236
13.3 De Nationale ombudsman / 237
13.3.1 Algemeen / 237
13.3.2 Wie kan een klacht indienen bij de ombudsman? / 239
13.3.3 Waarover kan men een verzoek tot onderzoek indienen? / 239
13.3.4 Wanneer kan een klacht worden ingediend? / 239
13.3.5 Procedureregels / 240
13.3.6 Toetsingsgronden / 241
13.4 Terugblik / 242
14 De ‘zwarte’ huishoudelijke hulp
Bezwaar en administratief beroep / 243
14.1 Inleiding / 244
14.1.1 Algemeen / 244
14.1.2 Bezwaar of administratief beroep? / 246
14.1.3 Bezwaar en administratief beroep in de Awb / 247
14.2 De bezwaarprocedure / 247
14.2.1 Functies van de bezwaarprocedure / 247
14.2.2 Wanneer bezwaar? / 249
14.2.3 Formele eisen aan een bezwaarschrift / 251
14.2.4 Termijnen / 252
14.2.4.1 Tijdige indiening van het bezwaarschrift / 253
14.2.4.2 Bezwaarschrift te vroeg ingediend / 254
14.2.4.3 Termijn bij niet-tijdige beslissing op aanvraag / 254
14.2.4.4 Termijnoverschrijding / 254
14.2.5 Bezwaar schorst niet / 256
14.2.6 Behandeling van het bezwaarschrift / 256
14.2.7 Hoorplicht / 258
14.2.7.1 Uitzonderingen / 259
14.2.7.2 De hoorprocedure / 261
14.2.8 De beoordeling van het bezwaarschrift / 261
14.2.8.1 Beoordeling / 261
14.2.8.2 Passeren van rechtsschendingen / 263
14.2.9 De beslissing op het bezwaarschrift / 263
14.2.9.1 Beslistermijn / 263
14.2.9.2 De beslissing / 264
14.2.10 Kosten / 265
14.3 Administratief beroep / 266
14.3.1 Algemeen / 266
14.3.2 Administratief beroep in de Awb / 267
14.4 Terugblik / 268
15 Over het vinden van de weg door het doolhof van de rechtsbescherming
Bestuursrechtspraak / 271
15.1 Inleiding / 274
15.2 Algemene bestuursrechtspraak / 276
15.2.1 Inleiding / 276
15.2.2 Beroep in eerste aanleg, absolute bevoegdheid van de rechtbank / 276
15.2.3 Relatieve bevoegdheid van de rechtbank / 277
15.2.3.1 Vaststellen van de territoriaal bevoegde rechtbank / 277
15.2.3.2 Conflicterende rechtsmacht / 279
15.3 Hoger beroep, in algemene en bijzondere bestuursrechtspraak / 279
15.3.1 Inleiding / 279
15.3.2 De Afdeling bestuursrechtspaak als hoogste algemene bestuursrechter / 280
15.3.3 De Centrale Raad van Beroep als hoogste bestuursrechter in socialezekerheids- en ambtenarenzaken / 280
15.3.4 Het College van Beroep voor het bedrijfsleven als hoogste bestuursrechter in het economisch bestuursrecht / 281
15.3.5 De belastingrechtspraak: ook bijzondere bestuursrechtspraak / 282
15.4 Bijzondere bestuursrechtspraak in eerste en enige aanleg / 283
15.4.1 Inleiding / 283
15.4.2 Bijzondere bestuursrechtspraak bij de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State / 283
15.4.3 Bevoegdheid van de Centrale Raad van Beroep, rechtsprekend in enige en hoogste instantie / 284
15.4.4 Bevoegdheid van het College van Beroep voor het bedrijfsleven, rechtsprekend in enige en hoogste instantie / 284
15.5 Rechtseenheid in de bestuursrechtspraak / 285
15.6 Terugblik / 286
16 Van te behandelen ziektes naar te repareren gebreken
Het bestuursprocesrecht / 289
16.1 Inleiding / 291
16.1.1 Algemeen / 291
16.1.2 De vormgeving van het bestuursprocesrecht / 292
16.2 Behandeling van het beroepschrift / 293
16.2.1 De beginfase van de procedure / 293
16.2.2 Vooronderzoek / 294
16.2.3 Versnelde behandeling / 295
16.2.4 Vereenvoudigde behandeling / 296
16.2.5 Onderzoek ter zitting / 297
16.3 Beoordeling van het beroepschrift / 299
16.3.1 De beoordeling van de beroepsgronden / 299
16.3.2 Ambtshalve aanvullen van rechtsgronden / 300
16.3.3 Ambtshalve aanvullen van feiten / 300
16.3.4 Ambtshalve toetsing / 301
16.3.5 Ex tunc- en ex nunc-toetsing / 301
16.3.6 Gronden voor vernietiging / 302
16.4 Rechterlijke beslissingen / 304
16.4.1 Mogelijke uitspraken / 304
16.4.2 Bevoegdheid / 304
16.4.3 Ontvankelijkheid / 305
16.4.4 Ongegrondverklaring van het beroep / 305
16.4.5 Gegrondverklaring van het beroep / 305
16.4.6 Definitieve geschilbeslechting / 306
16.4.7 Vergoeding griffierecht / 309
16.4.8 Proceskostenveroordeling / 309
16.5 Voorlopige voorziening / 310
16.5.1 Algemeen / 310
16.5.2 Connexiteit als voorwaarde bij voorlopige voorziening / 310
16.5.3 Procedure / 311
16.5.4 Beoordeling / 311
16.5.5 Inhoud van de voorziening / 312
16.5.6 Duur voorlopige voorziening / 312
16.5.7 Kortsluiting / 313
16.5.8 Afdwingen, opheffen of wijzigen / 314
16.5.9 Voorlopige voorziening en hoger beroep / 314
16.6 Hoger beroep / 314
16.6.1 Bevoegdheid tot het instellen van hoger beroep / 314
16.6.2 Object van hoger beroep / 316
16.6.3 Uitspraken in hoger beroep / 317
16.7 Herziening van de uitspraak / 317
16.8 Terugblik / 318
17 De gemeente die niet mocht procederen
Rechtsbescherming door de burgerlijke rechter / 321
17.1 Inleiding / 322
17.2 Organisatie / 323
17.3 Voorprocedure / 323
17.4 Bevoegdheid en ontvankelijkheid / 323
17.4.1 Bevoegdheid / 324
17.4.2 Ontvankelijkheid: taakverdeling tussen burgerlijke rechter en bestuursrechter / 324
17.4.2.1 Algemeen / 324
17.4.2.2 Beginsel van formele rechtskracht / 328
17.5 Procesrecht / 329
17.5.1 Algemeen / 329
17.5.2 Vorderingen en beslissingen / 329
17.6 Terugblik / 330
18 De projectontwikkelaar die zich niet aan zijn afspraak hoeft te houden
Bestuur en privaatrecht / 333
18.1 Inleiding / 335
18.2 Beleidsovereenkomst / 337
18.2.1 Algemeen / 337
18.2.2 Aanvaardbaarheid: de tweewegenleer / 338
18.2.3 Grensvervaging / 340
18.3 Bevoegdhedenovereenkomst / 343
18.3.1 Algemeen / 343
18.3.2 Aanvaardbaarheid / 344
18.4 Afwijking van overeenkomsten / 345
18.5 Terugblik / 347
19 Over nachtelijk lawaai te Nuth
Schadevergoeding bij onrechtmatige daad en nadeelcompensatie / 347
19.1 Inleiding / 351
19.2 Aansprakelijkheid uit onrechtmatige daad / 352
19.2.1 Onrechtmatigheid / 352
19.2.2 Toerekening/schuld / 355
19.2.3 Causaliteit / 356
19.2.4 Schade / 358
19.2.5 Relativiteit / 358
19.3 De rechtsgangen met betrekking tot onrechtmatige overheidsdaden / 360
19.4 Schadevergoeding bij rechtmatige daad: nadeelcompensatie / 364
19.4.1 Nadeelcompensatie bij de burgerlijke rechter / 364
19.4.2 Nadeelcompensatie bij de bestuursrechter / 367
19.4.3 Toekomstig recht: Nadeelcompensatie krijgt een algemene wettelijke basis / 372
19.4.4 Terugblik / 374
20 Bouwen op basis van Europees recht
Europees en internationaal bestuursrecht / 377
20.1 Algemeen / 378
20.2 EVRM / 380
20.2.1 Doorwerking / 380
20.2.2 Betekenis voor het bestuursrecht / 381
20.2.3 Rechtsbescherming bij het EHRM / 383
20.3 EU-recht / 384
20.3.1 De Europese rechtsorde / 384
20.3.2 Doorwerking / 386
20.3.3 Betekenis voor het Nederlandse bestuursrecht / 388
20.3.4 Rechtsbescherming / 391
20.4 Terugblik / 392
Trefwoordenregister / 395
Lijst van afkortingen / XVII
1 Een omstreden evenementenvergunning
Inleiding tot het bestuursrecht en dit boek / 1
1.1 Wat is bestuursrecht? / 3
1.2 Algemeen deel en bijzondere delen / 5
1.3 Bestuursrecht en andere rechtsgebieden / 7
1.4 Ontwikkeling van het bestuursrecht / 9
1.5 Bronnen van bestuursrecht / 10
1.6 Doel en opbouw van dit boek / 11
2 Afwijken mag, maar dan wel uitdrukkelijk!
De Algemene wet bestuursrecht en de relatie tot bijzonder bestuursrecht / 13
2.1 Totstandkoming Awb / 14
2.2 Systeem en inhoud / 16
2.3 Relatie met andere wetgeving / 19
2.4 Terugblik / 21
3 Niets dat hem onderscheidt van willekeurige anderen en dus geen belanghebbende
Bestuur en bestuurden / 23
3.1 Inleiding / 24
3.2 Gedecentraliseerde eenheidsstaat / 24
3.3 Openbare lichamen / 26
3.4 Bestuursorganen / 27
3.4.1 Algemeen / 27
3.4.2 A-bestuursorganen / 29
3.4.3 B-bestuursorganen / 30
3.4.4 Gevolg verschil a- en b-bestuursorganen / 34
3.5 Belanghebbenden / 34
3.5.1 Inleiding / 34
3.5.2 Belang / 35
3.5.3 Wie is belanghebbende? / 40
3.5.4 Voorbeeld / 41
3.6 Terugblik / 42
4 Geen bestuurshandelen zonder bevoegdheid
Bestuursbevoegdheid / 45
4.1 Inleiding / 46
4.2 Het legaliteits- en het specialiteitsbeginsel / 48
4.2.1 Legaliteitsbeginsel / 48
4.2.2 Specialiteitsbeginsel / 52
4.3 Bevoegdheidsverdeling binnen het openbaar bestuur / 53
4.3.1 Inleiding / 53
4.3.2 Verkrijging van bevoegdheid: attributie / 54
4.3.3 Overdracht van bevoegdheid: delegatie / 55
4.3.4 Opdracht van bevoegdheid: mandaat / 56
4.3.4.1 Mandaat / 56
4.3.4.2 Submandaat / 58
4.3.5 Praktische consequenties van gebrekkige delegatie en mandaat / 58
4.4 Terugblik / 60
5 Besluit of geen besluit, dat is de vraag…
Bestuurlijk handelen / 63
5.1 Inleiding / 65
5.2 Besluiten / 69
5.2.1 Besluit en Awb / 69
5.2.2 Definitie besluit / 69
5.2.3 Schriftelijke (papieren en elektronische) en mondelinge beslissingen / 70
5.2.4 Rechtshandeling / 70
5.2.4.1 Inleiding / 70
5.2.4.2 Negatieve beslissingen / 73
5.2.4.3 Bestuurlijk oordeel / 74
5.2.4.4 Gedoogverklaringen / 75
5.2.5 Publiekrechtelijk van aard: een exclusieve bevoegdheid / 76
5.2.5.1 Publieke taak / 77
5.2.5.2 Beleidsregels / 78
5.2.6 Samenvatting / 79
5.2.7 Soorten besluiten / 79
5.3 Beschikkingen / 81
5.3.1 Algemeen / 81
5.3.2 Persoonsgerichte en zaaksgerichte beschikkingen / 83
5.3.3 De afwijzing van de aanvraag van een beschikking / 84
5.3.4 Soorten beschikkingen / 84
5.3.4.1 Inleiding / 84
5.3.4.2 Begunstigende en belastende beschikkingen / 84
5.3.4.3 Gebonden en vrije beschikkingen / 85
5.4 Algemeen verbindende voorschriften / 87
5.4.1 Algemeen: soorten / 87
5.4.2 Definitie avv / 87
5.5 Beleidsregels / 88
5.5.1 Algemeen / 88
5.5.2 Juridisch karakter beleidsregels / 90
5.5.3 Wettelijke regeling / 91
5.6 Overige besluiten van algemene strekking / 92
5.7 Terugblik / 94
6 Het bestuur, de rechter en de bijtgrage hond: alleen kort aanlijnen of ook muilkorven?
Bijzondere rechtsnormen / 95
6.1 Algemeen / 96
6.2 Gelede normstelling / 97
6.3 Bevoegdheden: vrij en gebonden / 99
6.4 Bijzondere en algemene rechtsnormen / 103
6.5 Terugblik / 104
7 Onbehoorlijk ruziënde burgers en onbehoorlijk bestuur
Algemene rechtsnormen, materieel / 105
7.1 Inleiding / 107
7.2 De ontwikkeling van algemene beginselen van behoorlijk bestuur / 108
7.3 Algemene materiële normen in de Awb / 110
7.3.1 Normen in verschillende hoofdstukken / 110
7.3.2 Verbod van vooringenomenheid / 112
7.3.3 Zorgvuldigheid / 112
7.3.4 Verbod van willekeur / 114
7.3.5 Evenredigheid / 116
7.3.6 Verbod van détournement de pouvoir / 117
7.3.7 Motivering / 119
7.4 Niet-gecodificeerde beginselen van behoorlijk bestuur / 122
7.4.1 Vertrouwensbeginsel / 122
7.4.2 Gelijkheidsbeginsel / 124
7.4.3 Rechtszekerheidsbeginsel / 126
7.5 Algemene beginselen van behoorlijk bestuur contra legem / 127
7.6 Privaatrechtelijke zorgvuldigheidsnorm / 128
7.7 Terugblik / 128
8 Integere procedures voor (niet) integere burgers
Algemene rechtsnormen, procedureel / 131
8.1 Inleiding / 132
8.2 Omgangsnormen in bestuurlijk verkeer / 133
8.2.1 Bijstand en vertegenwoordiging / 133
8.2.2 Doorzendplicht en terugzendplicht / 135
8.2.3 Geheimhouding / 136
8.3 De aanvraag van een beschikking / 136
8.3.1 Algemeen / 136
8.3.2 Vereisten / 137
8.3.3 Gegevensverstrekking / 138
8.3.4 Herhaalde aanvraag / 139
8.4 De voorbereiding van beslissingen / 141
8.4.1 Inleiding / 141
8.4.2 Advisering / 142
8.4.3 Uniforme openbare voorbereidingsprocedure / 145
8.4.4 Hoorplicht / 147
8.4.5 Beslistermijnen / 150
8.4.5.1 Aanvang en lengte van termijnen / 150
8.4.5.2 Gevolg van niet tijdig beslissen / 151
8.5 Vormvereisten / 153
8.6 Bekendmaking / 155
8.7 Terugblik / 156
9 Wat ministeries achterhouden bij Wob-verzoeken. Een gesloten Nederlandse bestuurscultuur?
Openbaarheid en inspraak / 159
9.1 Inleiding / 163
9.2 Inspraak / 164
9.3 Openbaarheid / 165
9.3.1 Openbaarheid van besluiten van algemene strekking / 165
9.3.2 Openbaarheid van vergaderingen / 166
9.3.3 Openbaarheid van informatie / 166
9.3.3.1 Reikwijdte / 167
9.3.3.2 Openbaarmakingsplicht / 168
9.3.3.3 Uitzonderingsgronden / 170
9.3.3.4 Rechtsbescherming / 171
9.3.3.5 Relatie met andere openbaarheidsregelgeving / 172
9.3.3.6 Openbaarheid van informatie en de Europese Unie / 172
9.4 Terugblik / 173
10 Regels zijn regels en die moeten worden gehandhaafd!
De handhaving van het bestuursrecht / 175
10.1 Inleiding / 177
10.2 Handhaving in verschillende vormen: verkenning, definities en algemene bepalingen / 179
10.2.1 Verkenning / 179
10.2.2 Definities / 180
10.2.3 Algemene bepalingen / 182
10.3 Toezicht op de naleving van regels / 183
10.4 Last onder bestuursdwang als herstelsanctie / 184
10.4.1 Algemeen / 184
10.4.2 Materiële eisen / 185
10.4.3 Bevoegd orgaan / 186
10.4.4 Bijkomende bevoegdheden / 187
10.4.5 Kostenverhaal / 187
10.4.6 Rechtsbescherming / 188
10.5 Last onder dwangsom als herstelsanctie / 189
10.6 Bestuurlijke boete als bestraffende sanctie / 191
10.7 Intrekking beschikking en overige sancties / 193
10.8 Samenloop van sancties / 194
10.9 Effectiviteit / 196
10.10 Handhaving door privaatrecht / 197
10.11 Europees perspectief / 198
10.12 Terugblik / 199
11 Elke week koopzondag? Wie bepaalt dat eigenlijk?
Bestuurlijk toezicht / 201
11.1 Inleiding / 203
11.2 Preventief toezicht / 205
11.2.1 Goedkeuring van een genomen besluit / 205
11.2.2 Procedure van goedkeuring / 206
11.2.3 Toetsingsgronden goedkeuring / 207
11.2.4 Beslissing goedkeuring / 207
11.2.5 Toestemming voordat een besluit wordt genomen / 208
11.3 Repressief toezicht / 208
11.3.1 Spontane vernietiging en schorsing / 208
11.3.2 Procedure van vernietiging / 209
11.3.3 Schorsing / 211
11.3.4 Vernietigingsgronden / 212
11.3.5 Gevolgen van vernietiging / 213
11.4 De Europese dimensie van toezicht / 214
11.5 Terugblik / 215
12 Recht hebben en recht krijgen
Een introductie op rechtsbescherming / 217
12.1 Inleiding / 218
12.2 Het recht op toegang tot de rechter / 219
12.3 Historie: omstreden bestuursrechtspraak / 220
12.4 Historie: organisatie van de bestuursrechtspraak / 222
12.5 De herziening van de rechterlijke organisatie / 223
12.6 De historie is nog steeds herkenbaar / 224
12.7 Van rechtsbescherming, naar juridisering, naar geschilbeslechting / 226
12.8 Een alternatief voor procedures: mediation / 228
12.9 Terugblik / 229
13 Gezeur is geen reden om van horen af te zien
Klachtenbehandeling door bestuursorganen en de Nationale ombudsman / 231
13.1 Algemeen / 232
13.2 Interne klachtbehandeling / 233
13.2.1 Algemeen / 233
13.2.2 Afdeling 9.1.1 Awb: algemene bepalingen / 234
13.2.3 Afdeling 9.1.2: klaagschriften / 234
13.2.4 Afdeling 9.1.3: de klachtadviesprocedure / 236
13.3 De Nationale ombudsman / 237
13.3.1 Algemeen / 237
13.3.2 Wie kan een klacht indienen bij de ombudsman? / 239
13.3.3 Waarover kan men een verzoek tot onderzoek indienen? / 239
13.3.4 Wanneer kan een klacht worden ingediend? / 239
13.3.5 Procedureregels / 240
13.3.6 Toetsingsgronden / 241
13.4 Terugblik / 242
14 De ‘zwarte’ huishoudelijke hulp
Bezwaar en administratief beroep / 243
14.1 Inleiding / 244
14.1.1 Algemeen / 244
14.1.2 Bezwaar of administratief beroep? / 246
14.1.3 Bezwaar en administratief beroep in de Awb / 247
14.2 De bezwaarprocedure / 247
14.2.1 Functies van de bezwaarprocedure / 247
14.2.2 Wanneer bezwaar? / 249
14.2.3 Formele eisen aan een bezwaarschrift / 251
14.2.4 Termijnen / 252
14.2.4.1 Tijdige indiening van het bezwaarschrift / 253
14.2.4.2 Bezwaarschrift te vroeg ingediend / 254
14.2.4.3 Termijn bij niet-tijdige beslissing op aanvraag / 254
14.2.4.4 Termijnoverschrijding / 254
14.2.5 Bezwaar schorst niet / 256
14.2.6 Behandeling van het bezwaarschrift / 256
14.2.7 Hoorplicht / 258
14.2.7.1 Uitzonderingen / 259
14.2.7.2 De hoorprocedure / 261
14.2.8 De beoordeling van het bezwaarschrift / 261
14.2.8.1 Beoordeling / 261
14.2.8.2 Passeren van rechtsschendingen / 263
14.2.9 De beslissing op het bezwaarschrift / 263
14.2.9.1 Beslistermijn / 263
14.2.9.2 De beslissing / 264
14.2.10 Kosten / 265
14.3 Administratief beroep / 266
14.3.1 Algemeen / 266
14.3.2 Administratief beroep in de Awb / 267
14.4 Terugblik / 268
15 Over het vinden van de weg door het doolhof van de rechtsbescherming
Bestuursrechtspraak / 271
15.1 Inleiding / 274
15.2 Algemene bestuursrechtspraak / 276
15.2.1 Inleiding / 276
15.2.2 Beroep in eerste aanleg, absolute bevoegdheid van de rechtbank / 276
15.2.3 Relatieve bevoegdheid van de rechtbank / 277
15.2.3.1 Vaststellen van de territoriaal bevoegde rechtbank / 277
15.2.3.2 Conflicterende rechtsmacht / 279
15.3 Hoger beroep, in algemene en bijzondere bestuursrechtspraak / 279
15.3.1 Inleiding / 279
15.3.2 De Afdeling bestuursrechtspaak als hoogste algemene bestuursrechter / 280
15.3.3 De Centrale Raad van Beroep als hoogste bestuursrechter in socialezekerheids- en ambtenarenzaken / 280
15.3.4 Het College van Beroep voor het bedrijfsleven als hoogste bestuursrechter in het economisch bestuursrecht / 281
15.3.5 De belastingrechtspraak: ook bijzondere bestuursrechtspraak / 282
15.4 Bijzondere bestuursrechtspraak in eerste en enige aanleg / 283
15.4.1 Inleiding / 283
15.4.2 Bijzondere bestuursrechtspraak bij de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State / 283
15.4.3 Bevoegdheid van de Centrale Raad van Beroep, rechtsprekend in enige en hoogste instantie / 284
15.4.4 Bevoegdheid van het College van Beroep voor het bedrijfsleven, rechtsprekend in enige en hoogste instantie / 284
15.5 Rechtseenheid in de bestuursrechtspraak / 285
15.6 Terugblik / 286
16 Van te behandelen ziektes naar te repareren gebreken
Het bestuursprocesrecht / 289
16.1 Inleiding / 291
16.1.1 Algemeen / 291
16.1.2 De vormgeving van het bestuursprocesrecht / 292
16.2 Behandeling van het beroepschrift / 293
16.2.1 De beginfase van de procedure / 293
16.2.2 Vooronderzoek / 294
16.2.3 Versnelde behandeling / 295
16.2.4 Vereenvoudigde behandeling / 296
16.2.5 Onderzoek ter zitting / 297
16.3 Beoordeling van het beroepschrift / 299
16.3.1 De beoordeling van de beroepsgronden / 299
16.3.2 Ambtshalve aanvullen van rechtsgronden / 300
16.3.3 Ambtshalve aanvullen van feiten / 300
16.3.4 Ambtshalve toetsing / 301
16.3.5 Ex tunc- en ex nunc-toetsing / 301
16.3.6 Gronden voor vernietiging / 302
16.4 Rechterlijke beslissingen / 304
16.4.1 Mogelijke uitspraken / 304
16.4.2 Bevoegdheid / 304
16.4.3 Ontvankelijkheid / 305
16.4.4 Ongegrondverklaring van het beroep / 305
16.4.5 Gegrondverklaring van het beroep / 305
16.4.6 Definitieve geschilbeslechting / 306
16.4.7 Vergoeding griffierecht / 309
16.4.8 Proceskostenveroordeling / 309
16.5 Voorlopige voorziening / 310
16.5.1 Algemeen / 310
16.5.2 Connexiteit als voorwaarde bij voorlopige voorziening / 310
16.5.3 Procedure / 311
16.5.4 Beoordeling / 311
16.5.5 Inhoud van de voorziening / 312
16.5.6 Duur voorlopige voorziening / 312
16.5.7 Kortsluiting / 313
16.5.8 Afdwingen, opheffen of wijzigen / 314
16.5.9 Voorlopige voorziening en hoger beroep / 314
16.6 Hoger beroep / 314
16.6.1 Bevoegdheid tot het instellen van hoger beroep / 314
16.6.2 Object van hoger beroep / 316
16.6.3 Uitspraken in hoger beroep / 317
16.7 Herziening van de uitspraak / 317
16.8 Terugblik / 318
17 De gemeente die niet mocht procederen
Rechtsbescherming door de burgerlijke rechter / 321
17.1 Inleiding / 322
17.2 Organisatie / 323
17.3 Voorprocedure / 323
17.4 Bevoegdheid en ontvankelijkheid / 323
17.4.1 Bevoegdheid / 324
17.4.2 Ontvankelijkheid: taakverdeling tussen burgerlijke rechter en bestuursrechter / 324
17.4.2.1 Algemeen / 324
17.4.2.2 Beginsel van formele rechtskracht / 328
17.5 Procesrecht / 329
17.5.1 Algemeen / 329
17.5.2 Vorderingen en beslissingen / 329
17.6 Terugblik / 330
18 De projectontwikkelaar die zich niet aan zijn afspraak hoeft te houden
Bestuur en privaatrecht / 333
18.1 Inleiding / 335
18.2 Beleidsovereenkomst / 337
18.2.1 Algemeen / 337
18.2.2 Aanvaardbaarheid: de tweewegenleer / 338
18.2.3 Grensvervaging / 340
18.3 Bevoegdhedenovereenkomst / 343
18.3.1 Algemeen / 343
18.3.2 Aanvaardbaarheid / 344
18.4 Afwijking van overeenkomsten / 345
18.5 Terugblik / 347
19 Over nachtelijk lawaai te Nuth
Schadevergoeding bij onrechtmatige daad en nadeelcompensatie / 347
19.1 Inleiding / 351
19.2 Aansprakelijkheid uit onrechtmatige daad / 352
19.2.1 Onrechtmatigheid / 352
19.2.2 Toerekening/schuld / 355
19.2.3 Causaliteit / 356
19.2.4 Schade / 358
19.2.5 Relativiteit / 358
19.3 De rechtsgangen met betrekking tot onrechtmatige overheidsdaden / 360
19.4 Schadevergoeding bij rechtmatige daad: nadeelcompensatie / 364
19.4.1 Nadeelcompensatie bij de burgerlijke rechter / 364
19.4.2 Nadeelcompensatie bij de bestuursrechter / 367
19.4.3 Toekomstig recht: Nadeelcompensatie krijgt een algemene wettelijke basis / 372
19.4.4 Terugblik / 374
20 Bouwen op basis van Europees recht
Europees en internationaal bestuursrecht / 377
20.1 Algemeen / 378
20.2 EVRM / 380
20.2.1 Doorwerking / 380
20.2.2 Betekenis voor het bestuursrecht / 381
20.2.3 Rechtsbescherming bij het EHRM / 383
20.3 EU-recht / 384
20.3.1 De Europese rechtsorde / 384
20.3.2 Doorwerking / 386
20.3.3 Betekenis voor het Nederlandse bestuursrecht / 388
20.3.4 Rechtsbescherming / 391
20.4 Terugblik / 392
Trefwoordenregister / 395
Rubrieken
- Advisering
- Algemeen management
- Coaching en trainen
- Communicatie en media
- Economie
- Financieel management
- Inkoop en logistiek
- Internet en social media
- IT-management / ICT
- Juridisch
- Leiderschap
- Marketing
- Mens en maatschappij
- Non-profit
- Ondernemen
- Organisatiekunde
- Personal finance
- Personeelsmanagement
- Persoonlijke effectiviteit
- Projectmanagement
- Psychologie
- Reclame en verkoop
- Strategisch management
- Verandermanagement
- Werk en loopbaan