Burgerschap in de klas

Voorwoord 9
Inleiding: werkwijze van dit boek 11

Deel I De waarde van goed burgerschapsonderwijs 14
Hoofdstuk 1 Burgerschap in de klas 17
1.1 De wereld in de klas 18
1.2 De klas als minisamenleving 22
1.3 Levenswaardig leren 26

Hoofdstuk 2 Burgerschapsonderwijs gedefinieerd 31
2.1 De aanleiding 31
2.2 De wettelijke kaders 39
2.3 Drie strategieën 41

Hoofdstuk 3 Perspectieven op burgerschap in de klas 45
3.1 De talentendriehoek 45
3.2 De stem van de lerende 46
3.3 De drie lagen van burgerschap 50

Hoofdstuk 4 De praktijk van burgerschap in de klas 55
4.1 Rol van de leerling 56
4.2 Rol van de leraar 58
4.3 Rol van de leertaak 61

Hoofdstuk 5 Effecten van goed burgerschapsonderwijs 69
5.1 Handelingsverlegenheid onder leraren 69
5.2 Voorwaarden voor goed burgerschapsonderwijs 71
5.3 Kijkkader voor goed burgerschapsonderwijs 75

Deel II De schoolvakken als basis voor 78
burgerschapsonderwijs
Hoofdstuk 6 Burgerschapsonderwijs in de vakken 81
6.1 Wereldoriëntatie als uitgangspunt 81
6.2 Alle schoolvakken als basis 83
6.3 Samenhang 84

Hoofdstuk 7 Kennis van de wereld 87
7.1 Wereldse thema’s 88
7.2 Controversiële thema’s 92
7.3 Leren door grote vraagstukken 95

Hoofdstuk 8 Een levenswaardige samenleving 99
8.1 Voor een goede samenleving 99
8.2 Goed voorbeeld doet goed volgen 105
8.3 Burgerschapsdoelen bij schoolvakken 108

Hoofdstuk 9 Jezelf en de wereld 113
9.1 Meningen en je eigen keuzes maken 113
9.2 Ontwerpen van een eigen visie op burgerschapsonderwijs 114
9.3 Droomschool 116

Hoofdstuk 10 Schoolvakken 119
10.1 De kracht van hier en daar – Aardrijkskundeonderwijs 120
10.2 De kracht van toen en nu – Geschiedenisonderwijs 122
10.3 De kracht van mechanismen – Natuuronderwijs en technologie 125
10.4 De kracht van verhalen – Nederlands 128
10.5 De kracht van het verstaan – Engels 134
10.6 De kracht van vragen stellen – Rekenen & wiskunde 137
10.7 De kracht van verbeelding – Kunstzinnige oriëntatie 140
10.8 De kracht van spel – Bewegingsonderwijs 144
10.9 De kracht van geloven – Levensbeschouwelijk onderwijs 146

Deel III Burgerschapsonderwijs als vak apart 150
Hoofdstuk 11 Burgerschap in een bredere context 153
11.1 Wereldburgerschap 153
11.2 Burgerschapsonderwijswetgeving 156
11.3 Burgerschapsonderwijs op de lerarenopleiding 158

Hoofdstuk 12 Wereldburgerschap 163
12.1 Mensenrechtenonderwijs 163
12.2 Wereldburgerschap in thema’s 166
12.3 Een netwerkcurriculum 170

Hoofdstuk 13 Rollen in de maatschappij 175
13.1 Actief burgerschap en sociale integratie 175
13.2 De school als oefenplaats 177
13.3 Dialoog, discussie of debat 183

Hoofdstuk 14 Jij en je cultuur 187
14.1 Je eigen roeping verstaan 188
14.2 In gesprek met jezelf 191
14.3 Hoe kijk jij? 192

Geraadpleegde bronnen 199