Kinderen uit de knel

Voorwoord 11
Bij de derde druk 13

1 Inleiding 15

Deel 1 De theorie 19

2 Theoretische onderbouwing 21
2.1 Escalerende confl icten 21
2.2 Kenmerkende factoren van hoogconfl ictscheidingen 22
2.2.1 Demonisering en oplopende stress 23
2.2.2 Actieve betrokkenheid van het netwerk 30
2.2.3 Strijd over het scheidingsverhaal en over doelen 31
2.2.4 Uit beeld raken van de kinderen 36
2.2.5 Machteloosheid 40
2.2.6 Gestagneerde transitie 42
2.3 Interventies 43

3 Wetenschappelijk onderzoek 46
3.1 Inleiding 46
3.2 Onderzoek in het Nederlands taalgebied 47
3.2.1 Onderzoeksvraag 1: beschrijving van de onderzochte groep 48
3.2.2 Onderzoeksvraag 2: hoe ervaren de kinderen de conflicten en de scheiding? 50
3.2.3 Onderzoeksvraag 3: veranderingsonderzoek 51
3.2.4 Onderzoeksvraag 4: relatie tussen veranderingen bij ouders en bij kinderen 54
3.2.5 Onderzoeksvraag 5: rol van vergeving en het sociale netwerk 54
3.2.6 Onderzoeksvraag 6: wat is de rol van vertrouwen tussen ouders 55
3.3 Samenvatting internationaal onderzoek 56
3.3.1 Noorwegen 57
3.3.2 België – Leuven 57
3.4 Conclusies en klinische implicaties 58
3.4.1 Conflicten tussen ouders 59
3.4.2 Positieve processen tussen ouders 59
3.4.3 Het belang van het sociale netwerk 63
3.4.4 Ouder-kind- en kind-ouderrelaties 65
3.4.5 Veranderingen bij kinderen van gescheiden ouders in hoog conflict 66
3.4.6 Sterke kanten en beperkingen onderzoek 70

Deel 2 De praktijk 73

4 Overzicht methodiek 75
4.1 Hoofdkenmerken van de behandeling 77
4.2 Overzicht van de sessies 79
4.3 Veiligheid en veranderen 84
4.4 Behandelaars 88
4.5 De groepen, algemene organisatie 89
4.5.1 Voor- en nabespreking en pauze 89
4.5.2 De warming-up 92
4.5.3 Eindverslag 93
4.6 Kinderen uit de Knel als voorgerecht, hoofdgerecht of nagerecht 93

5 De keystones 96
5.1 Attitude 98
5.2 Gemeenschap 103
5.3 Kinderen 105
5.4 Loslaten 106
5.5 Destructieve patronen 109
5.6 Veranderen door ervaren 110

6 Intake en indicatie 113
6.1 Indicatie en contra-indicatie 113
6.1.1 Indicaties 114
6.1.2 Contra-indicaties 118
6.1.3 Wanneer een voortraject is geïndiceerd 118
6.1.4 Kinderen uit de Knel aan individuele gezinnen geïndiceerd 119
6.2 Verwijzing 119
6.3 Informatief gesprek met ouders 121
6.4 Intake met ouders en kinderen 125
6.4.1 Gezamenlijke start 125
6.4.2 De ouders 126
6.4.3 De kinderen 130
6.5 Samenstelling van de groep 138

7 De netwerkbijeenkomst 140

8 De oudergroep 143
8.1 Dynamiek ouder- en kindergroep 143
8.2 De opbouw van de sessies 144
8.3 De sessies 146
Sessie 1: Kennismaken, goed ouderschap en destructieve patronen 147
Sessie 2: Wat ervaren de kinderen? 155
Sessie 3: Een ander verhaal 163
Sessie 4: Nieuwe mogelijkheden 169
Sessie 5: Bewegingen 178
Sessie 6: Kinderen presenteren 179
Sessie 7: Ouders presenteren 183
Sessie 8: Toekomst en evaluatie 185
8.4 Evaluatiesessie per ouderpaar met mensen uit hun netwerk en verwijzers 189
8.5 Tussentijdse contacten en extra netwerkbijeenkomsten 190

9 De kindergroep 197
9.1 Doel kindergroep 197
9.2 De opbouw van de sessies 198
9.3 Aandachtspunten in de kindergroep 201
9.3.1 Structuur en afspraken 201
9.3.2 Attitude 203
9.3.3 Leeftijdsverschillen 205
9.3.4 Broers en zussen 207
9.3.5 Sociale media 208
9.3.6 Toekomstwensen 209
9.3.7 Algemeen verloop van een sessie 209
9.3.8 Doel, achtergronden en voorbeelden bij de presentaties 212
9.4 De sessies 216
Sessie 1: Kennismaken en twee huizen 217
Sessie 2: Eén huis met beide ouders, ‘Hoe is het begonnen?’ 223
Sessie 3: Spanningen tussen ouders: loyaliteit en kiezen 227
Sessie 4: Spanningen tussen ouders en reacties van
de kinderen 231
Sessie 5: Presentaties afmaken 235
Sessie 6: Presentaties van de kinderen voor de ouders 236
Sessie 7: Presentaties van de ouders voor de kinderen 237
Sessie 8: Toekomst, veerkracht en evaluatie 239

Nawoord 241
Literatuur 243
Dankwoord 251
Over de auteurs 253