Vertrouwen in de lokale rechtsstaat

1 Inleiding 9
Michiel Duchateau & Albertjan Tollenaar
1.1 Het wenkend perspectief van de decentralisatie 9
1.2 Designvragen bij decentralisatie 10
1.3 Decentralisatie als governance-vraagstuk 11
1.4 Gemeenten als laboratoria 17

2 Van Awb-mens naar Wmo-mens? 21
Leo Damen
2.1 De beleidstheorie van de wetgever 21
2.2 Het draait om burgerbeelden 22
2.3 Het draait ook om bestuursbeelden 23
2.4 De centrale vraag 23
2.5 Verschillende burgerbeelden 24
2.6 De Awb-mens 24
2.7 Burgerbeeld en bestuursbeeld 26
2.8 Een andere manier van omgaan met de burger? 26
2.9 De Wmo-mens 27
2.10 Hoe staan we er in 2018 voor met de rechtsbetrekking tussen burger en bestuur? 27
2.11 Solidariteit, ongelijkheidscompensatie of juist eigen kracht, zelfredzaamheid, eigen verantwoordelijkheid? 28
2.12 Wat mag in redelijkheid van een burger worden verwacht? 30
2.13 Wat mag in redelijkheid van een bestuursorgaan worden verwacht? 31
2.14 Horizontaal bestuur in de wereld van innovatiesubsidies 31
2.15 Het burgerbeeld en bestuursbeeld van de bestuursrechter 33
2.16 Bestuursvriendelijk bestuursprocesrecht 34
2.17 Ongelijkheidscompensatie? 35
2.18 Korošec een witte raaf? 36
2.19 Burgeronvriendelijk bestuursprocesrecht 36
2.20 Het bestuursrecht is veel te ingewikkeld 38
2.21 Burgerbeeld van de homo juridicus 38
2.22 Hoe dan wel? De wetgever 39
2.23 Hoe dan wel? Bestuursorganen 39
2.24 Hoe dan wel? De bestuursrechter 39
2.25 Hoe nu verder? 40
Verkort geciteerde literatuur 41

3 Uniforme uitvoering van de sollicitatieplicht? Een onderzoek bij twee UWV Werkbedrijven 43
Paulien de Winter
3.1 Inleiding 43
3.2 De sollicitatieplicht 44
3.3 Handhavingsstijlen 44
3.4 Methoden 46
3.5 UWV Arperdijk 47
3.6 UWV Blakendam 51
3.7 Discussie 55
3.8 Conclusie: geen uniforme handhavingsstijl 57
Literatuur 57

4 Onderwijsvrijheid en decentralisatie 61
Mentko Nap
4.1 Introductie 61
4.2 De bestuurlijke organisatie van het onderwijs 62
4.3 Het grondwettelijke kader voor decentralisaties: de gemeentelijke huishouding 63
4.4 Het grondwettelijke kader voor decentralisaties: grondrechten 64
4.5 Leent het onderwijsbeleid zich voor decentralisatie? 70
Literatuur 73

5 De regulering van prostitutie door gemeenten: veranderende bevoegdheden in beeld 79
Che Post & Michel Vols
5.1 Inleiding 79
5.2 Wet tot bestrijding van zedeloosheid van 1911 81
5.3 Opheffing van het bordeelverbod in 2000 84
5.4 Wetgevingsinitiatieven vanaf 2009 86
5.5 Conclusie 92
Literatuur 93

6 Controversiële uitingen en vijandig publiek bij betogingen 97
Berend Roorda
6.1 Het Nederlandse demonstratierecht 98
6.2 De Nederlandse praktijk 100
6.3 Het Duitse demonstratierecht 106
6.4 Naar een inhoudelijk verbod naar Duits voorbeeld 109
6.5 Conclusie 111

7 Grondrechtelijke toetsing in Wmo-geschillen 113
Niels Wind
7.1 Inleiding 113
7.2 Huidige stand van zaken 114
7.3 Rechterlijke toetsing in Wmo-geschillen 115
7.4 Grondrechten 116
7.5 Conclusie 124
Bronnenlijst 125

8 Kwaliteitsbewaking onder de nieuwe Jeugdwet 129
Viola Bex-Reimert, Barbara Brink & Willemien Gerritsen
8.1 Inleiding 129
8.2 Verantwoording 130
8.3 Jeugdzorg onder de Jeugdwet 132
8.4 College van B&W en gemeenteraad 133
8.5 Ministers en het parlement 134
8.6 Landelijke inspecties 137
8.7 Verantwoording over kwaliteit 139
8.8 Conclusie 142

9 Het ongelijkheidsbeginsel in Europees en Caribisch Nederland 143
Gohar Karapetian & Gerhard Hoogers
9.1 Inleiding 143
9.2 Het tijdelijke en onderscheidende karakter van artikel 1, tweede lid, Statuut 144
9.3 De rechter aan het werk met artikel 1, tweede lid, Statuut 146
9.4 Herziening van de Grondwet in verband met de constitutionele positie van Caribisch Nederland 153
9.5 Slotbeschouwingen 156

10 Lokale rechtsstaat, democratie en politiek 157
Hans Engels & Gerrit Voerman
10.1 Vertrouwen in de lokale rechtsstaat 157
10.2 Een worstelende gemeenteraad 158
10.3 Burgers: de ‘doe-democratie’ 160
10.4 Politieke partijen onder druk 163
10.5 Nieuwe impulsen voor de lokale democratie 164
10.6 Vertrouwen in de gemeentelijke vertegenwoordigende democratie en de lokale politiek 167
10.7 Slot 169

11 Het rechtsstatelijke belang van het gemeentelijke enquêterecht 171
Ilse de Haan
11.1 Inleiding 171
11.2 Rechtsstatelijke en politieke controle 173
11.3 Gemeentelijke controle en het gemeentelijke enquêterecht 175
11.4 Politisering van het gemeentelijke enquêterecht 176
11.5 Rechtsstatelijke elementen van het gemeentelijke enquêterecht 177
11.6 Slotbeschouwing 184

12 De burgemeester en de openbare orde
Motivering door de wetgever van de bevoegdheidstoedeling aan de burgemeester 187
Rianne Herregodts
12.1 Inleiding 187
12.2 Openbare orde en de Gemeentewet 188
12.3 Bevoegdheden van de burgemeester in de sfeer van de openbare orde 189
12.4 Motivering van de bevoegdheidstoedeling 191
12.5 Overtuigingskracht van de bevoegdheidstoedeling 196

Over de auteurs 199
Reeds verschenen in de reeks Governance & Recht 203