Wanneer topwetenschappers als Yvonne Burger, Léon de Caluwé en Paul Jansen hun krachten bundelen en samen een boek gaan schrijven, zijn de verwachtingen hoog gespannen. Hun professionele werkterrein omvat immers alle relevante aspecten op het gebied van 'mens en organisatie': van leiderschap tot organisatiekunde, van psychologie tot verandermanagement. De lezer verwacht daarbij van deze auteurs een stevige wetenschappelijke basis. En die verwachting wordt meer dan waar gemaakt.
Het boek 'Mensen veranderen' geeft een zeer breed overzicht van alle relevante, actuele maar ook meer klassieke inzichten en theorieën op het gebied van 'mens en organisatie'. Geen boek om voor het slapen gaan lekker door te lezen, wel een boek om na te slaan en door getriggerd te worden. Het boek bestaat uit drie delen: mensen en hun context, processen van verandering en interventies en interveniëren.
Het eerste deel beschrijft uitgebreid de psychologie van de mens, maar ook de interactie met de omgeving. Met name de wisselwerking tussen situatie en gedrag brengen de auteurs uitgebreid in kaart. Daarbij schuwen Burger, De Caluwé en Jansen niet om zijpaden te bewandelen. Zo besteden zij aandacht aan bijvoorbeeld allerlei persoonlijkheidsstoornissen en ook aan de ontwikkeling van jonge kinderen.
Zelf vond ik de uitgebreide weergave van 15 praktijktheorieën zeer waardevol. De meer ervaren lezer zal de meeste benaderingen wel kennen (o.a. MBTI, Quinn, Thomas-Kilmann), maar in dit boek worden verschillen maar soms ook overeenkomsten tussen de benaderingen erg mooi zichtbaar.
Deel 2 behandelt allerlei inzichten rondom veranderen en leren. Met een auteur als De Caluwé is het logisch dat daarbij de bekende kleurentheorie over veranderoriëntaties voorbij komt. Maar centraal staat in dit hoofdstuk het TTMC-model, dat staat voor Trans Theoretical Model of Change. Dit model helpt om te begrijpen wanneer en in welke volgorde bepaalde veranderingen in attitude, bedoelingen en gedrag plaatsvinden. De toepasbaarheid van dit model wordt vergroot doordat de auteurs specifieke veranderinterventies beschrijven, bijvoorbeeld bij de overgang van de ene naar de andere fase.
Verder in dit deel besteden de auteurs aandacht aan het aspect van het leren in organisaties, met daarbij aandacht voor onder andere Weick en Argyris. Het boek kan dan ook geplaatst worden in de traditie van Organizational Development, met daarbij een focus op de individuele ontwikkeling binnen de organisatiecontext.
Het derde en laatste deel gaat specifiek in op verschillende soorten interventies en de relatie tussen interventionist en interventionee. Met name het zeer uitgebreide overzicht van vijftig(!) interventies trekt de aandacht. Denk daarbij aan bijvoorbeeld organisatieopstellingen, energiemanagement, enneagram, RET en mindfulnesstraining. Per interventie besteden de auteurs aandacht aan de betreffende uitgangspunten, de inhoud van de interventie en verwijzen ze naar relevante literatuur met betrekking tot deze interventie. Een zeer waardevol, praktisch overzicht.
Het boek is vooral geschikt voor de meer ervaren lezer, die wetenschappelijke kennis kan koppelen aan zijn eigen ervaringen met mensen in en om organisaties. De praktijkcases moet u immers zelf inbrengen, daar zijn de auteurs zelf wat terughoudend in geweest. Wellicht kunnen de auteurs in een volgende druk zelf iets meer praktijkervaringen toevoegen. Want dat er een volgende druk zal komen, daar twijfel ik niet aan. 'Mensen veranderen' is een naslagwerk dat alles in zich heeft om een klassieker te worden.
Over Eelke Pol
Eelke Pol is een ervaren hrm-adviseur en momenteel werkzaam als manager Mensen, Middelen en Ondersteuning bij de Algemene Rekenkamer in Den Haag. In het verleden adviseerde Eelke als hrm-consultant zowel de overheid als profit- en non-profitorganisaties. Daarnaast wordt hij regelmatig gevraagd als trainer, spreker en docent bij verschillende opleidingen.
