Arbo Pocket Wet- en regelgeving 2023

I Wat houdt de wetgeving in? 9

1 Inleiding 11

2 De Arbeidsomstandighedenwet 13
2.1 Algemeen 13
2.1.1 Definities 13
2.1.2 Toepassingsgebied 13
2.1.3 Uitbreidingen van en uitzonderingen op het toepassingsgebied 15
2.2 Arbeidsomstandighedenbeleid 16
2.2.1 Algemene zorgverplichtingen van de werkgever 16
2.2.2 Inventarisatie en evaluatie van risico’s 18
2.2.3 Voorkoming en beperking van zware ongevallen waarbij gevaarlijke stoffen zijn betrokken 20
2.2.4 Voorlichting en onderricht 21
2.2.5 Melding van arbeidsongevallen en beroepsziekten 22
2.2.6 Voorkomen van gevaar voor derden 24
2.3 Algemene verplichtingen van werknemers 24
2.4 Samenwerking en overleg 25
2.5 Deskundige bijstand 26
2.5.1 Preventie en bescherming 26
2.5.2 Bedrijfshulpverlening 29
2.5.3 Informatierechten deskundige werknemers en personen, bedrijfshulpverleners en arbodiensten 30
2.6 Nadere voorschriften met betrekking tot arbeidsomstandigheden 30
2.7 Maatwerk door werkgevers en werknemers 31
2.8 Verschillende werkgevers 32
2.9 Certificatie 32
2.10 Overheidstoezicht 33
2.10.1 De Nederlandse Arbeidsinspectie 33
2.10.2 Eis tot naleving 34
2.10.3 Stillegging van werk 36
2.10.4 Werkonderbreking 37
2.10.5 Bestuursdwang 37
2.11 Vrijstellingen en ontheffingen 38
2.12 Sancties 38
2.12.1 Strafsancties 38
2.12.2 Bestuurlijke boete 39
2.12.3 ‘Naming and shaming’ 41
2.13 Kosten 41
2.14 Bezwaar en beroep 41

3 Arbeidsomstandighedenbesluit, Arbeidsomstandighedenregeling en beleidsregels 43
3.1 Algemeen 43
3.2 Arbeidsomstandighedenbesluit 44
3.2.1 Algemeen 44
3.2.2 Structuur en hoofdstukindeling 44
3.2.3 Korte aanduiding inhoud hoofdstukken 45
3.2.4 Nadere opmerkingen over opzet en inhoud 48
3.2.5 Bijzondere sectoren en bijzondere categorieën werknemers 49
3.3 Arbeidsomstandighedenregeling 50
3.4 Beleidsregels 51
3.5 Arbocatalogi 51

4 Overige wetgeving 53
4.1 Algemeen 53
4.2 Wetten betreffende de veiligheid en gezondheid bij het werk 53
4.2.1 Arbeidstijdenwet 53
4.2.2 Warenwet 57
4.2.3 Bouwbesluit 58
4.2.4 Stoffenwetgeving 58
4.3 Wet op de ondernemingsraden 59

5 Recente en toekomstige ontwikkelingen 63
5.1 ARIE-regeling 63
5.2 Gedifferentieerde aanpak ongevalsonderzoek 64
5.3 Arbovisie 2040 65
5.4 Recht op onbereikbaarheid? 66
5.5 Artificiële intelligentie en platformwerk 67
5.6 Hittestress 68
5.7 Financiële compensatie beroepsziekten door gevaarlijke stoffen 68

II Toepassing Arbowet 71

6 Inleiding 73

7 Rechten en bevoegdheden 75
7.1 Rechten en bevoegdheden van de werkgever 75
7.2 Rechten en bevoegdheden van de or/personeelsvertegenwoordiging (pvt) 76
7.2.1 Inleiding 76
7.2.2 Bevoegdheden en rechten die de or (pvt) heeft op grond van de WOR 76
7.2.2.1 Overlegrecht 76
7.2.2.2 Informatierecht 77
7.2.2.3 Bijzondere bevoegdheden 77
7.2.2.4 Faciliteiten 79
7.2.3 Bevoegdheden die de or (pvt) heeft op grond van de Arbowet 80
7.2.3.1 Het overlegrecht 80
7.2.3.2 Het instemmings- en overeenstemmingsrecht 81
7.2.3.3 Recht op informatie, advies en bijstand 81
7.2.3.4 Rechten ten opzichte van de Nederlandse Arbeidsinspectie 82
7.3 Rechten en bevoegdheden van belanghebbende werknemers 83
7.4 Rechten van de vakbond 83
7.5 Rechten van individuele werknemers 83
7.5.1 Recht op informatie 84
7.5.2 Aanpassing arbeidsplaats werknemer met structurele functionele beperking 84
7.5.3 De bevoegdheid voor elke werknemer om het werk te onderbreken 84
7.6 Het klachtrecht 85

8 Verplichtingen 87
8.1 Inleiding 87
8.2 Verplichtingen van de werkgever 87
8.3 Verplichtingen van de werknemer 89
8.4 Verplichtingen van zelfstandig werkenden 89
8.5 Verplichtingen van derden 90

9 Handhaving van de wet en aansprakelijkheid 91
9.1 Inleiding 91
9.2 Handhavingsinstrumenten 92
9.3 Relatie met arbocatalogi 93
9.4 De bestuurlijke boete 94
9.5 Bezwaar en beroep 97
9.6 Strafrechtelijke sanctie 99
9.7 Civielrechtelijke aansprakelijkheid 103

III Praktische Informatie 109

10 Overzicht arbocatalogi, lijsten ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, en informatie over gevaarlijke stoffen 111
10.1 Overzicht arbocatalogi (stand 1 januari 2023)
10.2 Lijsten ter toelichting op het Arbeidsomstandighedenbesluit 111
10.3 Europese lijsten met gevaarlijke stoffen 111

11 Model instellingsbesluit commissie VGW 119
11.1 Model instellingsbesluit vaste commissie met toelichting 119

12 Arbeidsomstandighedenwet 123
Hoofdstuk 1. Definities en toepassingsgebied 123
Hoofdstuk 2. Arbeidsomstandighedenbeleid 125
Hoofdstuk 3. Samenwerking, overleg, bijzondere rechten van de ondernemingsraad, de personeelsvertegenwoordiging en de belanghebbende werknemers en de regeling van de deskundige bijstand 131
Hoofdstuk 4. Bijzondere verplichtingen 137
Hoofdstuk 5. Toezicht en ambtelijke bevelen 142
Hoofdstuk 6. Vrijstellingen, ontheffingen en beroep 147
Hoofdstuk 7. Sancties 148
Hoofdstuk 8. Overgangs- en slotbepalingen 151

13 Beleidsregel Boeteoplegging arbeidsomstandighedenwetgeving (+ een selectie van boetecategorieën) 153

14 Relevante bepalingen uit de Wet op de economische delicten en het Wetboek van Strafrecht 161

15 Literatuur 167

16 Relevante sites 169

Register 173