Scenarioplanning in de praktijk

Voorwoord 9

1. Introductie scenarioplanning 13
Wat zijn scenario’s? 13
Wat is het nut van werken met scenario’s? 14
Scenario’s vangen onzekerheid 15
In vijf stappen aan de slag met scenario’s 15
1. Scope bepalen 17
2. Omgeving verkennen 17
3. Kernonzekerheden vaststellen 18
4. Scenario’s creëren 19
5. Scenario’s toepassen 20
Hoe lees ik dit boek? 22

2. Scenario’s in de praktijk 25
Scenario’s en carrièreplanning 25
Scenario’s en investeringsbeslissingen 27
Scenario’s en strategische positionering 29
Scenario’s voor Sunergie 31

3. De voorbereidingen 35
Past scenarioplanning bij mijn vraagstuk? 35
Drie niveaus van onzekerheid 36
Wat moet een scenarioproject opleveren? 38
Wie en wat heb ik nodig? 39
Het team 40
Besluitvorming 40
Tools 41
Hoe ziet een weekprogramma eruit? 42
Maandag 42
Dinsdag 43
Woensdag 43
Donderdag 43
Vrijdag 43

4. Scope bepalen 47
Wat is een scope? 48
De kernvraag 49
Doeljaar 50
Begrenzing 52
Actoren 53
De scopeworkshop 54
Voorbereidingen 55
De workshop 56
Gouden regels 58

5. Omgeving verkennen 61
De externe omgeving 62
Macro-omgeving 63
Directe omgeving 65
Gedragingen van stakeholders 68
De trendworkshop 68
Voorbereidingen 68
De workshop 69
Gouden regels 71

6. Kernonzekerheden vaststellen 73
Kernonzekerheden 74
Potentiële kernonzekerheden 76
Definitieve kernonzekerheden 82
De workshop kernonzekerheden 87
Voorbereidingen 88
De workshop 89
Gouden regels 91

7. Scenario’s creëren 93
Scenario’s in twee stappen 94
Inhoud 95
Vorm 99
De scenarioworkshop 104
Voorbereidingen 106
De workshop 106
Gouden regels 109

8. Scenario’s toepassen 111
Toepassen in drie stappen 112
Strategie bedenken 112
Strategie toetsen 114
Keuzes maken 116
De toepassingsworkshop 120
Voorbereidingen 120
De workshop 121
Gouden regels 123

9. Bijsturen met scenario’s 125
Het early warning systeem 126
Veranderindicatoren 127
Dashboarding 128
Inbedding 130
De early warning workshop 132
Voorbereidingen 132
De workshop 133
Gouden regels 135

10. Scenario’s voor de samenleving 137
Scenario’s voor het woondomein 138
Scenario’s voor het zorgdomein 139
Scenario’s voor het onderwijs 141
Scenario’s voor de mobiliteit 142

Bijlagen 144
Templates en tools 145
Geraadpleegde literatuur 151
Over de auteurs 153

Register 155