Coachen met paarden

Voorwoord 11
Inleiding: coachen met de wijsheid van de kudde 15

1 Paardencoaching 25
1.1 Wat is paardencoaching? 25
1.2 Is paardencoaching therapeutisch of niet? 27
1.3 Het verloop van een sessie 28
1.3.1 Contractfase 28
1.3.2 De paardencoachingssessie zelf 29
1.3.3 De afrondingsfase 31
1.4 Verschillende domeinen binnen het werkveld 31
1.4.1 Coachen op gedrag 32
1.4.2 Intrapsychisch coachen 33
1.4.3 Systemisch coachen 34
1.4.4 Coachen met de wijsheid van de kudde 36
1.5 Anders waarnemen: de basishouding van de coach 37

2 Het begint bij het paard 39
2.1 Kunnen paarden rekenen? 39
2.2 Het (subtiele) waarnemingsvermogen van paarden 40
2.2.1 Zicht 41
2.2.2 Gehoor 43
2.2.3 Reuk 44
2.2.4 Tast 44
2.3 De sociale organisatie 45
2.3.1 Prooidier en noodzaak tot sociaal contact 45
2.3.2 Sociale organisatie 46
2.3.3 Dominantie en leiderschap 46
2.4 Kalmeringssignalen 48
2.4.1 Kalmeringssignalen in een sessie 48
2.5 Wederzijdse beïnvloeding tussen paard en mens? 50
2.5.1 Heart rate variability en hartslag 50
2.5.2 Gezichtsuitdrukking 52
2.5.3 Lichaamshouding 52
2.6 Wat betekent dit voor het coachen met paarden? 53

3 Het gedrags- en het intrapsychisch domein 55
3.1 Het gedragsdomein 55
3.1.1 Uitgangspunten 56
3.1.2 Natural horsemanship en paardencoaching op gedragsniveau 56
3.2 Het intrapsychische domein 59
3.2.1 Uitgangspunten 59
3.2.2 Psychodynamica en gestalttheorie 60
3.2.3 De invloed van de psychodynamica en gestalt op paardencoaching 65

4 Het systemisch perspectief 71
4.1 Uitgangspunten 72
4.2 Opstellingen en systemisch gedachtegoed 73
4.3 De drie gewetens 74
4.3.1 Het persoonlijk geweten 74
4.3.2 Het collectief geweten 78
4.3.3 Geist 81
4.4 Het systemisch kader: dynamieken en symptomen 83
4.5 Behoudskracht en transformatie (levenskracht/geist en potentieel) 92
4.6 De invloed van het systemisch gedachtegoed op het werk met de paarden 93

5 De wijsheid van de kudde 97
5.1 Voor de woorden is alles al gebeurd 97
5.2 De wereld van de paarden en de wereld van de mensen 98
5.3 Wat paarden en mensen onderscheidt, maakt het verschil! 99
5.4 Paarden nodigen ons mensen uit door de ogen van een prooidier te kijken 103
5.5 Het scheppend kader van coachen met paarden 104
5.6 Drie vormen van bewustzijn 113

6 De beginselen van de kudde 123
6.1 Uitgangspunten 123
6.2 De beginselen van de kudde als leidraad voor het welzijn van de innerlijke kudde 125
6.2.1 Het harmoniebeginsel 128
6.2.2 Het vitaliteitsbeginsel 128
6.2.3 Het compleetheidsbeginsel 135
6.2.4 Het dragende beginsel 138
6.2.5 Het ordeningsbeginsel 140

7 Bewegingen van de paarden 147
7.1 Systeemdruk als aanknopingspunt voor interventies 147
7.2 Wat de paarden beweegt: harmonisatiegedrag 149
7.2.1 Drie vormen van harmonisatiegedrag 150
7.2.2 Voorbeelden van differentieel gedrag 151
7.2.3 Integratief gedrag van het paard in relatie tot de coachee 158
7.2.4 Gedrag als gevolg van vitaliteitsdruk 161
7.3 Werken met de hele kudde 164

8 De potentie in het trauma 171
8.1 Wat is trauma of traumarespons? 172
8.2 De mogelijke rol van de paarden bij coachen met trauma 175
8.2.1 Paarden nodigen uit om afgesplitste delen aan te kijken 175
8.2.2 Het contact met het paard als veiligheidsklep voor her-enscenering 177
8.2.3 Externalisering van traumagevoelens 178
8.3 Trauma’s hebben ook een verlangen: ze willen oplossen in levenskracht 179
8.4 De procesweg en de onmiddellijke weg 181

9 Interventies: zien is doen 189
9.1 interventies 189
9.2 Soorten interventies 191
9.3 Punt van adaptie 193
9.4 De interventiecirkel 199
9.4.1 In en uit het veld van het kuddebewustzijn 200
9.4.2 Prooidier- en roofdierenergie 201
9.4.3 De interventiecirkel aan het werk: meekijken door de ogen van de coach 202
9.5 De afronding van een sessie 204
9.6 De innerlijke houding van de coach 205

Nawoord 211
Dankwoord 211
Literatuurlijst 213