Woorden wisselen

Woord vooraf 1e editie 9
Woord vooraf 2e editie 12

1 Op zoek naar ondertiteling 15
Bijdragen voor de bijlagen 15 | Veelzeggende taal, sprekende beelden 16 | De
omgeving ‘vertalen’: in woorden vatten 17 | Verandering brengen via verbale vernieuwing 17 | De drieslag: besturen, organiseren, adviseren 19 | Taal: grondstof,
halffabricaat en eindproduct 19 | Lichaamstaal, cijfertaal, beeldtaal 21 | Voorbij de
tekst lezen? 22 | Zwijgend aan het woord 23 | Bleekheid en bloedarmoede in taal 25 |
Conceptuele lenigheid 26 | Stilte een stem geven 27 | Taaltekort & toegang 28 |
Nieuwe grammatica ontwikkelen 29 | Inzicht door interpunctie 30 | Zoek en
vervang? 31 | Ondertiteling aanbrengen 33 | Woorden wisselen? 34

2 Metaforiseren: beeldend spreken 37
Beleid als beeldenstrijd 37 | Thuis & zitten 38 | Pakhuis van metaforen 40 | Meer
dan (overbodige) versiering 41 | De waarheid liegen 42 | Werken aan een woordenschat 43 | Ontwaren, dan ontmaskeren? 45 | Functionele ficties 46 | Leenwoorden:
betekenissen ‘ontvreemden’ 48 | Gevangen in clichés: zwakke beeldspraak 48 |
Naamplaatjes aan de dingen hangen 51 | Van correspondentie naar coherentie 52 |
Opgraven: betekenissen blootleggen 53 | Staande uitdrukkingen oprekken 54 |
Linguïstische vingerafdruk 55 | Schreeuwend de stilte aanprijzen 57 | Versprekingen
en verschrijvingen uitlokken 60

3 Narrativiseren: verhalen verwekken 64
Organisatiebehang? 64 | Woorden aan het werk: ‘con-tekst’ maken 66 | De moraal
en het verhaal 67 | Eens was er: ‘Er was eens …’ 69 | De andere kant van het
verhaal 70 | ‘Walk the talk, talk the walk’ 71 | Narratieve armoede 72 | Schurken en
slachtoffers, helden en helpers 74 | Verborgen verhaallijnen 77 | Sprookjes: overdrijving als stijlvorm 81 | Wijsheid: spanning tussen waarheid en werkelijkheid 83 |
Morfologie van de narratologie 84 | Verhaalbewerking: narratieve therapie 86 |
Verhalen verstaan: beluisteren, afmaken, doorvertellen 90 | Niet doorvertellen? 91

4 Calculeren: (ver)tellen 2.0 96
Lef of laf? 96 | Berekeningen: een bodem onder beweringen 97 | Kosten en baten
‘toerekenen’ 98 | Redeneren, maar ook rekenen 100 | Calculeren in complexe
contexten 101 | Hitting the target, missing the point? 103 | Politiek van tellen 103 |
Geheimtaal 106 | Verborgen verhalen 108 | Calculeren is metaforiseren 111 | Een
ander genre? 113 | Bezoek aan de feitenfabriek 114 | Constructie van ‘auditable
objects’ 118 | Leesbaar & berekenbaar maken 120 | Op je tellen passen 121

5 Modelleren: knutselwerk 125
Figuren tekenen, pijlen trekken 125 | Een ander vak: patronen ontdekken 126 |
Schetswerk: dubbele driehoeken 127 | Magie van modellen 128 | Meer dan ‘benaderende beschrijvingen’ 129 | Modellen als ‘actanten’ 132 | In model brengen 134 |
Kaarten maken? Representeren, niet repliceren 136 | ‘If you are lost, any old map
will do’ 137 | Een stilzwijgende samenzwering? 138 | Niet instrumenteel, maar
interactief 140 | ‘Inclusieve modelmakerij’ 141 | Modellen de maat nemen 142 |
Modellen als ‘boundary objects’ 146 | Knutselen 149 | Modellenbingo 150 | Een
eigen handtekening 152

6 Ensceneren: ‘setting the stage’ 157
Aandacht voor het alledaagse 157 | Ervaarbaar leed: milieu in de mist? 158 |
Onderdak bieden aan beleid 159 | ‘We make our buildings, afterwards they make
us’ 161 | ‘Sensescapes’: proeven, voelen, ruiken, horen en zien 163 | Oog voor ‘dingen die dwingen’ 168 | Woordvoering namens de dingen 169 | Beelden lezen: van
foto’s een film maken 170 | Het stadhuis: decor voor bijzondere belevenissen 171 |
De raadzaal: politieke arena en publieke tribune 172 | De publieksbalie: wachten
leuker maken 173 | Het kantoor: van productielocatie naar ontmoetingsplek 174 |
Van beeldbeschouwing naar beeldvorming 175 | Enscenering als beeldbepalend
element 176 | Podium- en decorbouw: vormgeven aan het façadegebied 177

7 (Inter-)acteren: taal = handelen 181
Inbuigen 181 | Sprekende gebaren 183 | Belichaamde spraak: ‘tells’ 183 | Ik verander 185 | Taal in wording? 186 | Inhouds- en betrekkingsniveau 187 | Symbolische
interactie 189 | Verdubbeld zelf: ik & mij 191 | Hoe woorden waar worden: institutionalisering 195 | Dramaturgie in het dagelijks leven 198 | Woorden als daden 201 |
Eén zeggen, ander doen 203 | Waarover men niet spreken kan … 204

8 Framen: niet aan macht denken! 208
Kinderspel 208 | Een ander gesprek 209 | Het machtswoord spreken 210 |
Pennenlikkers, inktschijters 212 | ‘You are being framed’ 213 | Naar een nieuw normaal 216 | Heel normaal: verschil maken 218 | Schaduwkant: subjectwording 220 |
Ongemerkt onopgemerkt 222 | Verstaanbaar en begrijpelijk taalgebruik? 224 |
Genormaliseerde geweldsuitoefening 227 | Een geruststellend weten 231 |
Construeren, dus ook deconstrueren 232

Naschrift & voorschrift 237
Literatuurlijst 243
Over de auteur 255